Sobota Łazarza – zapowiedź Wielkanocy w greckim stylu

Zapach goździków, słodycz miodu i dźwięki dziecięcych pieśni – tak w Grecji witana jest Sobota Łazarza. To jedno z tych świąt, które choć nieco mniej znane poza Grecją, wciąż kultywowane jest z sercem i radością. Wypiekane z miłością lazarakia, czyli małe drożdżowe Łazarze, to nie tylko smakołyki – to symbol życia, tradycji i nadziei na odrodzenie. Poznaj grecki sposób na uczczenie tego wyjątkowego dnia.

Święto Łazarza obchodzone jest w Grecji zawsze na osiem dni przed Wielkanocą i symbolizuje zwycięstwo życia nad śmiercią. Tego dnia Grecy wspominają cud wskrzeszenia Łazarza przez Chrystusa – wydarzenie, które stało się zapowiedzią zmartwychwstania.

 Lazarakia – wypiek z przesłaniem

W Sobotę Świętego Łazarza greckie gospodynie wypiekają ciasteczka lub bułeczki na cześć zmarłego Łazarza. Z zagniecionego wcześniej drożdżowego ciasta lepią postać mężczyzny ze skrzyżowanymi rękami – tak jak ukazywany jest Łazarz w tradycyjnych przedstawieniach.

Λαζαράκια – lazarakia tworzy się według starej tradycji w tylu egzemplarzach, ile dzieci jest w rodzinie. W miejscu oczu umieszczane są aromatyczne ziarna goździka. Ich wnętrze wypełnia się dużą ilością mielonych orzechów włoskich, migdałów, fig, rodzynek, miodu i ziół.

Ponieważ Sobota Łazarza przypada jeszcze w okresie Wielkiego Postu, wypieki te są w pełni νηστίσιμα – nistisima, czyli postne. Nie zawierają żadnych produktów pochodzenia zwierzęcego, takich jak mleko czy jajka.

Dziecięce kolędowanie i wróżba długowieczności

Choć dziś można je kupić w niemal każdej piekarni czy cukierni, wiele greckich rodzin, szkół i przedszkoli wciąż pielęgnuje tradycję wypiekania lazaraki według dawnych receptur, przekazywanych z pokolenia na pokolenie.

Zgodnie ze starym zwyczajem, jeden z lazaraki zostaje w domu aż do kolejnych świąt – ma to przynieść zdrowie, pomyślność i długowieczność domownikom. Już w piątek poprzedzający Święto Łazarza (το Σάββατο του Λάζαρου), greckie dzieci chodzą od domu do domu i śpiewają ludową pieśń o przebudzeniu Łazarza. Ich śpiew niesie radość i nadzieję, a mieszkańcy chętnie częstują małych kolędników słodyczami lub drobnymi upominkami.

„Lazarines” – żywa tradycja wiosenna w północnej Grecji

Wiosna w północnej Grecji ma wyjątkowy urok, a tuż przed Wielkanocą w wielu wsiach regionów Serres, Imathia i Kozani można podziwiać pięknie zachowaną tradycję ludową, która oczarowuje zarówno mieszkańców, jak i odwiedzających. Mowa o zwyczaju „Lazarines” – barwnej procesji młodych dziewcząt, które w sobotę przed Niedzielą Palmową obchodzą domy, śpiewając „kalanda tou Lazarou”, czyli pieśni ku czci św. Łazarza.

Ubrane w misternie haftowane stroje ludowe i niosąc kosze pełne kwiatów oraz niewielkie figurki świętego, dziewczęta wnoszą wiosenną radość i duchowe przesłanie zmartwychwstania do każdej zagrody. W zamian za pieśni i błogosławieństwa mieszkańcy obdarowują je niepomalowanymi jajkami (które zostaną później ufarbowane na czerwono w Wielki Czwartek), a także orzechami, słodyczami i drobnymi datkami.

To niezwykłe połączenie folkloru, wiary i radości z nadchodzącej Wielkanocy sprawia, że „Lazarines” są jednym z najbardziej urokliwych i wzruszających zwyczajów greckiej prowincji.

Lazarakia – wielkopostne bułeczki ku czci św. Łazarza

Jeśli macie ochotę poczuć smak greckiej tradycji, spróbujcie upiec lazarakia – słodkie, pachnące bułeczki przygotowywane w sobotę przed Niedzielą Palmową. To przepis od mojej greckiej przyjaciółki – prosty, domowy i pełen aromatu.

Składniki:

• 1 kg mąki pszennej
• ½ szklanki oliwy z oliwek
• ½ szklanki cukru
• 2 szklanki rodzynek
• 1 szklanka posiekanych orzechów włoskich
• 2 torebki suchych drożdży
• 2 łyżeczki cynamonu
• Goździki, anyż i inne zioła lub przyprawy według uznania

Sposób przygotowania:

1. W dużej misce wymieszaj mąkę, drożdże, cukier i cynamon.
2. Dodaj oliwę, a następnie stopniowo wlewaj letnią wodę, wyrabiając ciasto – aż stanie się miękkie i elastyczne.
3. Na koniec dodaj rodzynki, orzechy i ulubione przyprawy.
4. Z ciasta formuj niewielkie bułeczki w kształcie postaci – tradycyjnie przedstawiają one św. Łazarza owiniętego w całun.
5. Oczy zrób z goździków, a w razie potrzeby lekko ponacinaj ciasto, by nadać bułeczkom szczegółów.
6. Ułóż je na blasze wyłożonej papierem do pieczenia i odstaw do wyrośnięcia na ok. 30–45 minut.
7. Piecz w piekarniku nagrzanym do 180°C przez około 25–30 minut, aż będą rumiane i pachnące.

Lazarakia nie zawierają nabiału ani jajek, dlatego są idealne na Wielki Post – a do tego cudownie aromatyczne i pełne greckiego słońca.