Zwyczaje postne w Grecji

W Czysty Poniedziałek odbywają się liczne uroczystości, podczas których Grecy bawią się wspólnie na świeżym powietrzu, a na niebie szybują tysiące latawców. Jest to okazja do spotkań z przyjaciółmi czy jedzenia w rodzinnym gronie tradycyjnych greckich posiłków, chałwy oraz lagana, chleba bez zakwasu przygotowanego specjalnie na ten dzień.

Czysty Poniedziałek / Καθαρή Δευτέρα to początek Wielkiego Postu w Grecji. Jest to polski odpowiednik Popielca. Czysty Poniedziałek w Kościele greckim symbolizuje oczyszczenie z grzechów po okresie karnawałowym i jednocześnie rozpoczyna 40 dniowy post przypominający nam o tym, jak Chrystusa przez 40 dni przebywał na pustyni.

Dawniej w niektórych częściach Grecji w Czysty Poniedziałek kobiety spędzały cały ranek na porządkach po uczcie karnawałowej.

Natomiast w innych regionach Grecji, takich jak Epir, gospodynie domowe czyściły z tłuszczu karnawałowego garnki i wszystkie naczynia z brązu gorącą wodą z popiołem do połysku, malując przy tym chodniki na biało.

W innych regionach natomiast mieszkańcy malowali twarze czarną sadzą i pastą do butów, zbierali się na świeżym powietrzu i ucztowali tańcząc i pijąc przez cały dzień.

Lagana /Λαγάνα (cheb niekwaszony), płaskie pieczywo z dodatkiem nasion sezamu,  którą spożywamy tego dnia i jest symbolem „przaśnego chleba” ze Starego Testamentu.

Chleb przaśny przaśniki, spożywany przez żydów podczas święta Pascha. Nawiązuje on do chleba, który spożywali Izraelici przed wyruszeniem z Egiptu. Przyrządzany jest ze specjalnie w tym celu przygotowanej mąki, bez użycia zakwasu, którego posiadanie w domu podczas święta zakazuje żydowskie prawo religijne. Ma ona postać płaskich placków o kształcie owalnym bądź kwadratowym.

lagana

Koulouma / Καλούμα, jeśli chodzi o etymologię słowa „koulouma” istnieje kilka wersji według  Nikolaosa Politisa, wywodzi się od łacińskiego Cumulus co oznacza sterty, liczebność i koniec. Inna wersja utrzymuje, że pochodzi od łacińskiego słowa Columna i oznacza kolumnę i dlatego, że pierwsza uczta koulouma odbyła się w Atenach w świątyni Olimpijskiego Zeusa.

Latawiec / Χαρταετός, niezbędnym uzupełnieniem Czystego Poniedziałku jest puszczanie latawców na znak rozpoczęcia okresu odnowy oraz w celu oczyszczenia swojego ciała oraz duszy podczas 40 – dniowego postu „Sarakosti’. Dawniej latawce robiono z kija i papieru, wymagało to niesamowitych zdolności by mógł się wznieść wysoko w niebo. Latawiec symbolizował pozbycie się wszelkich trosk po okresie zimowym i nowe „budzące” się życie wraz z nadchodzącą wiosną.

Wielki Post /Σαρακοστή (Sarakosti)  – 40 dni do piątku przed sobotą św. Łazarza. Sobota św. Łazarza i Niedziela Palmowa są dniami przejściowymi, łączącymi czterdziestodniowy post z postem Wielkiego Tygodnia (6 dni). Jest to stara tradycja kontynuowana do dnia dzisiejszego na znak pamięci o 40 -dniowym poście Chrystusa na pustyni, podczas którego był On kuszony przez szatana. W ten sposób, modląc się i poszcząc, przygotowywał się do wypełnienia swojej misji.

Dawniej, przez pierwsze trzy dni post przeżywano koniecznie o suchym chlebie i wodzie. Na dzień przed Wielkim Postem w Czysty Poniedziałek, Ci którzy mieli pościć, spożywali bogaty posiłek z zupy fasolowej, chałwy i placka z orzechami oraz tradycyjną Laganą.

post sarokosi

Wielki Post przebiega bardzo powoli dla tych, którzy poszczą, szczególnie w ostatnich dniach. Ponieważ dawniej nie było kalendarza aby odmierzyć okres postu wymyślono miarę czasu. Wielki Post przedstawiano jako kobietę bez ust, na znak postu z rękami złożonymi do modlitwy. Miała ona 7 nóg a każda z nich symbolizowała tygodnie Wielkiego Postu. Tak zrobiony Sarakosti wieszano na ścianie i w każdą sobotę odcinano jedną nogę. Ostatnią nogę obcinano w Wielką Sobotę i wkładano ją do suszonej figi. Następnie figę tę mieszano z innymi i rozdawano członkom rodziny. Suszona figa przynosiła szczęście temu, kto ją znalazł.

Potrawy postne/ Νηστίσιμα W czasie Wielkiego Postu nie można spożywać ryb i owoców morza posiadających kręgosłup, mięs – które maja czerwoną krew oraz drobiu jak również wszystkiego, co pochodzi od zwierząt, w tym także nabiału i jajek.

Z kolei można spożywać wszelkie tak zwane głowonogi, czyli ośmiornice, kalmary ale i krewetki, homary, małże, langusty, mątwy, z których robi się wspaniałe przysmaki, np. mątwa z ryżem i szpinakiem, smażonymi lub gotowanymi warzywami z dodatkiem oliwy z oliwek oraz chałwą sezamową. Każda gospodyni przygotowuje także TARAMA – SALATA, czyli pastę z ikry dorsza.

NAJNOWSZE

KUCHNIA

Informacje polonijne