W obliczu nadchodzącego rekordowego sezonu turystycznego i dynamicznego wzrostu wynajmu krótkoterminowego w całym kraju, Niezależny Urząd ds. Dochodów Publicznych (AADE) zintensyfikował działania mające na celu eliminację zjawiska tzw. „ukrytego Airbnb” – wynajmu nieruchomości generującego przychody, które nie są zgłaszane do urzędów skarbowych.
Zgodnie z opublikowanym raportem za 2024 rok, AADE wdrożył pilotażowy program krzyżowego sprawdzania danych w celu wykrycia nieujawnionych dochodów z wynajmu krótkoterminowego. To pierwszy etap nowej ery cyfrowego monitoringu podatkowego, opartego na analizie śladów cyfrowych i automatyzacji kontroli według profilu ryzyka.
Miliony euro nieopodatkowanego wynajmu
W ramach działań pilotażowych przeanalizowano przypadki osób fizycznych wynajmujących nieruchomości w latach podatkowych 2018–2019, które nie prowadziły oficjalnie działalności turystycznej. Zidentyfikowano 593 numery VAT, wobec których stwierdzono łącznie 8,9 mln euro niezadeklarowanych zobowiązań podatkowych. Dla podatników, którzy nie złożyli dobrowolnie deklaracji, wystawiono administracyjne decyzje podatkowe.
Rezultaty tej akcji zostaną szczegółowo zaprezentowane w 2025 roku, a AADE rozważa już rozszerzenie kontroli na kolejne lata podatkowe.
Koniec luki systemowej
Dotychczas wielu właścicieli lub firm wynajmowało nieruchomości przez platformy typu Airbnb, omijając obowiązki podatkowe. Korzystano z kont pośredników, rejestrowano lokale na członków rodziny lub osoby mieszkające za granicą, a dochody trafiały poza zasięg organów podatkowych. Luki w rejestrze zakwaterowania krótkoterminowego umożliwiały unikanie opodatkowania, ze szkodą dla uczciwych podatników.
AADE wprowadza jednak nową jakość: dzięki cyfrowym narzędziom do krzyżowej analizy danych – od rachunków za media, przez transakcje bankowe, aż po dane z platform internetowych i logowania IP – możliwe jest dziś precyzyjne namierzenie niezgłoszonych wynajmów. W przypadku wykrycia np. pięciu różnych gości w miesiącu i zerowego dochodu, system automatycznie wszczyna kontrolę.
Skala zjawiska zaskoczyła inspektorów
Wskaźnik nieprawidłowości w specjalnych kontrolach osiągnął aż 83,4%, co świadczy o znacznie większym zakresie problemu, niż pierwotnie zakładano. Wśród naruszeń wykryto nie tylko pojedynczych właścicieli, lecz także całe mechanizmy omijania podatków: zarządców wielu nieruchomości bez żadnych deklaracji, fikcyjne spółki i nielegalnych pośredników.
W 2024 roku, w wyniku specjalnych śledztw AADE dotyczących ukrytych zobowiązań podatkowych, potwierdzono kwotę przekraczającą 540,6 mln euro, z czego znaczną część stanowiły dochody z niezgłoszonych wynajmów. Dodatkowo administracja podatkowa odzyskała 365,5 mln euro w wyniku przeprowadzonych kontroli – co oznacza wzrost efektywności o 19,5% w porównaniu do roku 2023.
