Numer Powszechnego Elektronicznego Systemu Ewidencji Ludności (PESEL) to 11-cyfrowy, stały symbol numeryczny, który jednoznacznie identyfikuje osobę fizyczną, w którym sześć pierwszych cyfr oznacza datę urodzenia (rok, miesiąc, dzień), kolejne cztery – liczbę porządkową i płeć osoby, a ostatnia jest cyfrą kontrolną służącą do komputerowej kontroli poprawności nadanego numeru ewidencyjnego.
Numer PESEL nadawany jest automatycznie wszystkim osobom przebywającym w Polsce przy zameldowaniu na pobyt stały lub czasowy oraz tym, którzy ubiegają się o wydanie dowodu osobistego. System PESEL funkcjonuje w Polsce od połowy lat 80-tych zatem osoby, które w ciągu ostatnich kilkunastu lat wykonywały obowiązek meldunkowy lub wyrabiały sobie dowód osobisty, zapewne posiadają swój własny numer. Jest on wówczas uwidoczniony w dowodzie osobistym.
Jego postać przedstawia rysunek:
| 0 | 4 | 0 | 5 | 1 | 4 | 0 | 1 | 4 | 5 | 8 |
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 |
Wniosek o nadanie numeru PESEL za pośrednictwem Konsulatu można złożyć wyłącznie wtedy, gdy towarzyszy temu procedura wyrabiania nowego paszportu.
Numer PESEL jest nadawany:
- osobom zameldowanym w Polsce na pobyt stały lub czasowy trwający ponad trzy miesiące, a także ubiegającym się
- o wydanie dowodu osobistego – na wniosek organu gminy dokonującego czynności zameldowania lub wydającego dowód osobisty,
- osobom podlegającym na terytorium RP ubezpieczeniom społecznym lub ubezpieczeniu zdrowotnemu – na wniosek płatnika składek ubezpieczeniowych (np. pracodawcy),
- osobom przebywającym za granicą i ubiegającym się o wydanie paszportu – na wniosek polskiego konsula w kraju, w którym składany jest wniosek o wydanie paszportu.
Ustawa o ewidencji ludności i dowodach osobistych przewiduje możliwość ubiegania się o nadanie numeru PESEL przez osobę fizyczną, która nie spełnia wyżej wskazanych kryteriów. Numer PESEL może być nadany wówczas na pisemny, umotywowany wniosek, jeżeli odrębne przepisy przewidują potrzebę posiadania numeru PESEL przez tę osobę.
Do wniosku należy dołączyć:
- odpis skrócony aktu urodzenia,
- a w przypadku osób, które wstąpiły w związek małżeński,
- odpis skrócony aktu małżeństwa opatrzony adnotacją
- o aktualnie używanym nazwisku.
Wniosek o nadanie numeru PESEL składa się w Departamencie Ewidencji Państwowych i Teleinformatyki MSWiA – bezpośrednio lub drogą korespondencyjną.
