Od kiedy tylko istnieje człowiek, komar niemal nieustannie mu towarzyszy, brzęcząc nad uchem w nadziei na krwawą ucztę. Naukowcom jednak udało się znaleźć efektywne sposoby, by małych roznosicieli malarii trzymać w ryzach.
Według doktora Conora McMenimana, eksperta w mikrobiologii molekularnej i immunologii w prestiżowej Johns Hopkins Bloomberg School of Public Health (Szkoła Zdrowia Publicznego imienia Johna Hopkinsa Bloomberga) i Instytut Badań nad Malarią im. Johnsa Hopkinsa w Baltimore, nasza walka z tymi kreaturami nigdy się nie kończy.
Ta walka nie obywa się bez ofiar, jako że komary stanowią większe zagrożenie dla ludzkiego życia niż jakiekolwiek inne zwierzę. Są nosicielami tak groźnych chorób jak malaria, denga czy wirus Zachodniego Nilu.
Nawet jeśli komary w twojej okolicy nie przenoszą tych chorób, ich ciągłe brzęczenie i kąsanie potrafi naprawdę przeszkadzać. Żeby rzucić trochę światła na sprawę, przyjrzyjmy się metodą jakie stosują komary by zlokalizować swój ludzki cel, co przyciąga te owady do nas oraz co proponują naukowcy, by się przed tymi komarami chronić.
Czemu komary tak chętnie atakują ludzi?
Komary zaczwyczaj zadowalają się roślinnymi nektarami, odgrywając nawet pewną rolę w zapylaniu kwiatów. Jednak kiedy samica ma zamiar składać jaja, potrzebuje dodatkowej porcji białka, którą pozyskuje spożywając krew.
Dr. Conor McMeniman, ekspert w tej dziedzinie wyjaśnia, że kiedy komar gryzie, wkłada swoje aparaty gębowe w naszą skórę i ostrożnie bada, aby zlokalizować naczynie krwionośne. Po znalezieniu celu komar oddaje się rozkoszy, wysysając czerwone krwinki i osocze, podobnie jak ktoś, kto delektuje się orzeźwiającym, chłodnym napojem przez słomkę w gorący dzień.
Żeby maksymalnie zwiększyć swoje szanse na ucieczkę pozostając niezauważonymi, komary „wymyśliły” inteligentną strategię. McMeniman wyjaśnia, że „komary wypluwają na skórę cały koktajl różnych białek”, służących jako środki przeciwbólowe i przeciwzakrzepowe zapobiegające krzepnięciu krwi.
Niekomfortowe swędzenie wynikające z ukąszenia komara to opóźniona reakcja zapalna naszych ciał na tę chemiczną miksturę. Do momentu kiedy zaczynamy to odczuwać , komar zdążył już się ulotnić, nie jest już zagrożony przez naszą rękę której byśmy użyli, by go unicestwić.
Co ciekawe, różne osoby wykazują różne reakcje na ukąszenia komarów. Podczas gdy pan Kowalski może wrócić z grilla na działce z kilkoma malutkimi śladami, jego kolega może mieć liczne rany wielkości złotówki przez następny tydzień.
McMeniman podkreśla intrygującą obserwację: „To, jak atrakcyjny myślisz że jesteś dla komarów, niekoniecznie musi korelować z tym, jak atrakcyjny jesteś dla nich w rzeczywistości”. Dalej powiedział: „Część z tego wynika z postrzegania swojej reakcji na komary i tego, czy swędzi”.
Co przyciąga do nas komary
W ostatnim badaniu opublikowanym w magazynie „Current Biology”, Dr. Conor McMeniman wyjawił, że pewne osoby naprawdę posiadają magnetyczny urok dla komarów. Ci mali krwiopijcy wykazują wyraźne preferencje jeśli chodzi o unikalny skład chemiczny składający się na zapach ciała każdej osoby.
Wydaje się, że niektóre osoby są uważane za bardziej smakowite przez te uciążliwe owady. Jednak odkrycie dokładnych czynników, które przyciągają komary do niektórych osób, nie jest łatwym zadaniem.
McMeniman wyjaśnia, “Istnieje mnóstwo czynników, które mogą wpływać na twój zapach, włączając w to dietę, geny i fizjologię. Wszystko to może potencjalnie wpływać na rodzaje cząsteczek emitowanych przez ludzkie ciało, a także wpływać na skład mikrobiomu, który naturalnie żyje na naszej skórze”.
Wygodnie byłoby odtworzyć profil zapachowy tych osób, które odstraszają komary i sprzedawać go jako spray do ciała dla tych, którzy są obarczeni etykietą „smaczniejszy”.
McMeniman przyznaje jednak, że wciąż jesteśmy w trakcie rozumienia zawiłości tego procesu chemicznego. „Wciąż staramy się zrozumieć chemię, która za tym stoi” – przyznaje.
Jak komary lokalizują nas
Podczas gdy naukowcy nadal zagłębiają się w szczegóły zapachów, które wabią komary, wyłania się ogólny wzorzec dotyczący zdolności tych owadów do lokalizowania nas.
“Najpierw wyczuwają twój zapach, potem widzą cię, a kiedy zbliżą się na około metr od ciebie, mogą wykryć sygnały termiczne rozpraszane przez skórę.”
Jednym z najważniejszych zapachów przyciągających komary z daleka jest dwutlenek węgla (CO₂), gaz, który wydychamy podczas oddychania.
„Przeprowadzono wiele badań, które wykazały, że CO₂ z naszego oddechu podczas wydechu, a zwłaszcza w przypadku dużych grup”, wydaje się odgrywać pewną rolę.
Healy, opierając się na własnych doświadczeniach, potwierdza również: „Jeśli jestem aktywna i pocę się, zdecydowanie zauważę różnicę w przyciąganiu komarów, ponieważ mogą one kierować się innymi dodatkowymi zapachami”.
Przez lata różne badania naukowe podkreślały potencjalne czynniki przyczyniające się do przyciągania komarów. Niektóre badania sugerowały, że osoby spożywające piwo są bardziej podatne na ukąszenia komarów, podczas gdy inne sugerowały, że określone kolory, takie jak czerwony, są bardziej atrakcyjne dla komarów.
McMeniman podkreśla potrzebę rozszerzenia tych badań żeby ustalić uogólnienie tych ustaleń na różnych osobach. Do tego czasu przedwczesne może być wyrzucenie wszystkich czerwonych koszul i pozbycie się ukochanej kolekcji piwa.
Jak unikać pokąszenia przez komary
Biorąc pod uwagę złożoność powodów przyciągania komarów i inne nierozwiązane tajemnice, nie jest niespodzianką, że wiele urządzeń i sprejów kusi stwierdzeniem, że potrafią skutecznie odstraszać te insekty. Ważne jest jednak, by podchodzić do tych produktów z ostrożnością.
Dr. Kristen Healy ostrzega, że nowomodne gadżety, takie jak ultradźwiękowe urządzenia odstraszające komary, często nie mają poparcia naukowego i badań. Są one sprzedawane bez solidnych dowodów. Jak mówi, nigdy nie zaufałaby produktowi, który twierdzi, że jest w 100% skuteczny w eliminowaniu komarów.
Gadżety które rozpraszają środek odstraszający owady na większym obszarze mogą być efektywne, jednak istotne jest by wiedzieć, że te produkty zawierają insektycydy.
Jak wyjaśnia Dr. McMeniman: “Myślę, że warto zdawać sobie sprawę, że to środki owadobójcze. Oczywiście, przeszły Oczywiście przeszły one standardy rejestracyjne EPA (Amerykańskiej Agencji Ochrony Środowiska), ale wciąż chodzisz w chmurze insektycydów.”
Zamiast tego, dwójka naukowców proponuje następujące metody trzymania komarów w ryzach.
Zakryj się
Latem zakrywanie jak największej powierzchni skóry jest kluczowe. Noszenie długich rękawów, długich spodni i kapeluszy może znacząco zmniejszyć szansę pokąsania przez komara.
Używaj repelentów zarejestrowanych przez EPA
Zaleca się stosowanie środków odstraszających owady zarejestrowanych przez EPA. Szukaj produktów zawierających składniki takie jak DEET i pikarydyna. Dla tych, którzy wolą naturalne opcje, odpowiednią alternatywą jest olejek z eukaliptusa cytrynowego.
Zabezpiecz swoją przestrzeń życiową
Trzymaj komary z dala od domu, upewniając się, że okna są odpowiednio osłonięte. Korzystanie z wentylatorów lub klimatyzatorów w nocy może stworzyć mniej atrakcyjne środowisko dla tych szkodników.
Wyeliminuj tereny lęgowe
Regularnie usuwaj wszelkie zanieczyszczenia i spuszczaj stojącą wodę na swoim podwórku. Jaja komarów wymagają stojącej wody, aby się wykluć, więc zminimalizowanie ich miejsc lęgowych jest niezbędne.
Należy mieć na uwadze, że nie istnieje 100 % skuteczna metoda ochrony przed komarami. Informacje z badań mogą wyglądać kusząco, jednak nie ma żadnej konkretnej diety do stosowania, koloru którego należy unikać przy kupowaniu ubrań czy zapachu mydła które gwarantowałoby, że komary będą nas unikać.
Komary są naturalną częścią naszego świata, współistnienie z nimi jest nieuniknione. Kluczowym jest, by zaopatrzyć się sprawdzony spray na komary i reaplikować go, kiedy to potrzebne. Zastosowanie tych środków zapobiegawczych może znacznie zmniejszyć prawdopodobieństwo ukąszeń komarów i zminimalizować powodowane przez nie niedogodności.
opr. Magdalena Bonawenturska
