Według Amnesty International (AI) Turcja przymusowo wydaliła od połowy stycznia kilkaset syryjskich uchodźców do ich kraju ogarniętego wojną domową. Zdaniem AI ta praktyka ujawniła „fatalne błędy” porozumienia UE z Turcją w sprawie uchodźców.
AI twierdzi, że prowadzone przez nią badania na granicy syryjsko-tureckiej wskazują, że codziennie wydalanych jest z Turcji ok. 100 Syryjczyków, w tym wielu, którzy w Turcji nie byli zarejestrowani.
Zdaniem organizacji niedawno zawarte porozumienie UE – Turcja, które ma na celu zahamowanie niekontrolowanego napływu uchodźców do Europy i które wchodzi w życie w najbliższy poniedziałek, narusza prawa ubiegających się o azyl.
– Porozumienie nie tylko nie motywuje Turcji do poprawy ochrony przebywających u niej syryjskich uchodźców, ale w istocie motywuje ją do czegoś wręcz przeciwnego – ocenił John Dalhulsen, dyrektor AI ds. Europy i Azji Środkowej.
– Po tym jak byliśmy świadkami powstania +Twierdzy Europa+, widzimy teraz powstawanie jej kopii w postaci +Twierdzy Turcja+ – dodał.
Zgodnie z porozumieniem zawartym 18 marca na szczycie unijno-tureckim Turcja ma przyjmować z powrotem wszystkich migrantów, którzy od 20 marca przedostaną się nielegalnie na greckie wyspy. W zamian UE ma rozpocząć przejmowanie syryjskich uchodźców bezpośrednio z tureckich obozów; za każdego odesłanego z Grecji Syryjczyka Unia przejmie od Turcji jednego syryjskiego uchodźcę. To rozwiązanie ma być tymczasowe, a jego celem jest zniechęcenie uchodźców do nielegalnej przeprawy do Grecji oraz zniszczenie „modelu biznesowego” przemytników ludzi.
W początkowej fazie wojny domowej w Syrii, Syryjczycy którzy mieli paszporty mogli przekraczać granicę turecką. Nawet osoby, które przekroczyły granicę nielegalnie mogły zarejestrować się u władz. Obecnie przepuszczane są do Turcji jedynie osoby wymagające pilnej pomocy lekarskiej.
Zdaniem AI zaostrzenie kontroli granicznej i nowe wymogi wizowe dla Syryjczyków zmuszają ich do szukania pomocy przemytników, którzy pobierają opłatę za przekroczenie granicy w wysokości ok. 1000 dol. od osoby.
Ocenia się, że w pasie przygranicznym o szerokości ok. 20 km przebywa po stronie tureckiej 200 tys. ludzi.
Porozumienie unijno-tureckie jest krytykowane przez wielu komentatorów i obrońców praw człowieka, którzy zarzucają Unii „handel uchodźcami” oraz paktowanie z krajem naruszającym zasady demokracji i wolność słowa.
Beata Kukiel-Vraila/Ateny/IAR
