Gyros jedno z popularnych i najtańszych w Grecji dań typu fast food, podawane zwykle na wynos, z przybraniem tzatziki, kilkoma plastrami pomidorów i domowymi frytkami. Potrawa zawinięta jest w pitę i w impregnowany papier, w formie zawiniętego u dołu rożka, obłożonego także grubymi serwetkami, dla lepszego zabezpieczenia go przed wyciekiem.
Nazwa tego przysmaku w przenośnym znaczeniu oznacza „okrągły” lub „pętlę”, a istnieje wiele hipotez dotyczących historii i jego pochodzenia. Czy to jedynie grecka wersja powszechnie znanego tureckiego kebaba? A może ma swoje korzenie w czasach starożytnych, kiedy armia Aleksandra Wielkiego słynęła z nadziewania i pieczenia różnorodnych kawałków mięsa na długich sztyletach nad otwartym ogniem? Niemniej jednak, nie istnieje sposób na zweryfikowanie żadnej z tych teorii. Gyros, taki jak go znamy dzisiaj, zdobył popularność dzięki greckim imigrantom z Azji Mniejszej w latach dwudziestych XX wieku. W miarę upływu czasu, lokale szybkiej obsługi, w których podawano to danie, stały się znane nie tylko w Atenach, lecz również w całej Grecji i poza jej granicami.
Ciekawostki
– W 1965 roku George Apostolou po raz pierwszy przedstawił Amerykanom gyros w swojej restauracji Parkview w Chicago, którą współwłaścicielem byli on i jego kuzynowie. To nowe danie natychmiast zdobyło popularność, co spowodowało, że coraz więcej restauracji chciało je wprowadzić jako alternatywę dla tradycyjnych hamburgerów. W odpowiedzi na rosnące zainteresowanie, George rozpoczął masową produkcję gyrosa, a w 1975 roku otrzymał zezwolenie na otwarcie zakładu do ich produkcji. Od tamtego czasu gyros zdobył uznanie w różnych rejonach Stanów Zjednoczonych.
– Według Michael’a Austina (obecny prezes Kronos Foods, czyli największego producenta gyrosów na globie), Amerykanie konsumują ponad 300 000 gyrosów przygotowywanych przez tę firmę. Jeśli to przeliczymy na rok, wychodzi aż 100 milionów sztuk Gyrosa.
– Niedawno gyros został uwzględniony wśród czterech greckich smakołyków, które znalazły się na liście 50 najlepszych dań na całym świecie w 2022 roku, według TasteAtlas – przewodnika eksplorującego tradycyjne kulinarne specjały.
Najlepsze miejsca z gyrosem w Atenach
Jeśli wybierasz się do Aten to gorąco polecamy odwiedzić któreś z tych miejsc.
O Kostas (Pentelis 5, Athina 105 57)
Miejsce to codziennie rano przygotowuje świeże mięso i kończy serwować dopiero, gdy się wyczerpie zapas. Działający na bazie przepisów rodzinnych od lat 80-tych, O Kostas jest niezwykle atrakcyjnym lokalem. Ze względu na swoją dużą popularność jako ulubione miejsce wśród lokalnych, sugerujemy przybycie tam wcześnie. Nawet jeśli będzie kolejka (co jest bardzo prawdopodobne), to i tak warto zaczekać.
O Thanasis (Mitropoleos 69, Athina 105 55)
Gdybyś zapytał lokalnego mieszkańca Aten, gdzie można skosztować smacznego gyrosa, prawdopodobnie wskazałby Ci o Thanasis. Ta popularna restauracja, usytuowana na tętniącym życiem placu Monastiraki, specjalizuje się w autentycznym, wysokiej jakości gyrosie, oferując przy tym urokliwą atmosferę. Ciesz się tradycyjnym wystrojem wewnątrz lokalu lub usiądź na zewnątrz, rozkoszując się gyrosem i obserwując przechodniów.
Prodorpion (Akadimias 52, Athina 106 79)
Niech nie zmyli Cię centralna lokalizacja Prodorpion – to nie jest typowa pułapka dla turystów. Ten przystępny lokal serwujący gyros oferuje prawdziwe greckie smaki w centrum wydarzeń.
Ydria (Adrianou 68, Athina 105 56)
Ta nowoczesna restauracja może się poszczycić wytwornym wystrojem wnętrza i urokliwym tarasem. Co więcej, Ydria serwuje niezwykle aromatyczne potrawy, które stanowią jedne z najbardziej wciągających doznań kulinarnych w Atenach. Nie zapomnij zarezerwować miejsca w tym chwalonym miejscu, które oferuje znacznie więcej niż ‘‘tylko’’ gyros.
Savvas Restaurant (Ermou 91, Athina 105 55)
Zwana również jako ‘‘Sabbas’’, to niezwykła restauracja, która znajduje się w urokliwej rezydencji, zaledwie kilka kroków od placu Monastiraki. Miejsce to jest jednym z najlepszych jeśli chce się skosztować wyśmienitej greckiej kuchni, ale to, co czyni Savvas naprawdę wyjątkowym, to widok. Upewnij się, że poprosisz o stolik w urokliwym ogrodzie na dachu, gdzie będziesz mógł podziwiać zapierający dech w piersiach widok na Akropol oraz rozkoszować się smakiem pysznego gyrosa.
Krzysztof Drobiński
