Ateny są jednym z najstarszych miast, gdzie historia i kultura kształtuje się od czasów starożytnych. Jednak antyczne zabytki i miejsca z przeszłości zachowane w celach turystycznych to nie wszystko, co oferuje stolica Grecji. Historia tu się jeszcze całkiem nie zatrzymała, ponieważ Ateny to jednocześnie miasto współczesne, które asymiluje trendy kulturowe i dostosowuje je do własnego charakteru.
Oczywistym jest wtedy także fakt, że współczesne miejskie graffiti i street art są częścią scenerii Aten: graffiti w dzikim stylu, szablony działaczy politycznych, naklejki, kolaże i publiczne murale artystyczne tworzone na festiwale czy inne podobne projekty. Odkrywanie tej mniej znanej strony stolicy może okazać się świetną opcją dla miłośników ulicznej sztuki i kultury.
Każda dzielnica Aten może szczycić się własną unikatową historią i podejściem związanym z graffiti.
Keramikos i Gazi
Obecnie Keramikos jest obszarem stolicy, w którym przeszłość miasta miesza się z teraźniejszością. Wędrując po okolicy, można podziwiać jedne z najbardziej imponujących pokaźnych murali w mieście i zatracić się w alejkach w poszukiwaniu ukrytych perełek wśród dzieł wykonanych przez utalentowanych greckich i międzynarodowych artystów ulicznych.
Tuż obok znajduje się Gazi, gdzie w połowie XIX wieku mieszkańcy mogli głównie poczuć charakterystyczny zapach gazu ziemnego z gazowni, która zasilała większość miasta. Dziś obszar ten jest najbardziej znany ze swojego centrum kulturalnego, Technopolis.
W starej zajezdni tramwajowej (OSY) można podziwiać wspaniałą „Ostatnią wieczerzę w Atenach” („Last supper in Athens”), pełną społecznych wiadomości, będącą jednym z dzieł znanego ateńskiego artysty ulicznego Ino. W pobliżu można napotkać efektowną „Wolność” („Freedom”) oraz starszą współpracę Ino i Aiva o nazwie „Kontrola dostępu” („Access Control”), inspirowaną dystopią science-fiction.
Metaxourgio
W pobliżu Keramikos znajduje się Metaxourgio, jedna z pierwszych dzielnic przebudowanych poza historycznym centrum Aten pod koniec XIX wieku.
Odbywa się tutaj Little Paris Art Festival (Festiwal Sztuki) w Atenach, który wpłynął na istnienie niektórych z fantastycznych murali sztuki publicznej w okolicy. Prace, które warto zobaczyć, obejmują kultowe „Wiedza mówi, mądrość słucha” balijskiego artysty graffiti Wild Drawing i wspaniałe „Tak wiele książek, tak mało czasu” stworzone przez Simpleg. Warto przejść się aż do stacji kolejowej Larissis, gdzie znajduje się ogromny mural „Eternal Traveler” („Wieczny wędrowca”) Leonidasa Giannakopoulosa, dzieło, które zabiera każdego w wyjątkową podróż.
Omonia
Najstarszy plac Aten sięga 1862 roku, kiedy zebrali się tu przywódcy rywalizujących ze sobą grup politycznych, których podziały doprowadziły do krwawych zamieszek w całym kraju, i złożyli przysięgę „jedności”.
Warto wybrać się tu na spacer, aby zobaczyć jeden z najbardziej wielokulturowych obszarów Aten i podziwiać dwa charakterystyczne malowidła ścienne. Wielkie ręce Boga, modlącego się za Ateńczyków od 2011 roku, zostały zainspirowane ryciną renesansowego malarza i rytownika Albrechta Dürera i dominują wśród innych dzieł ulicznych. Znajduje się tu także arcydzieło Ino „Snowblind” („Śnieżna ślepota”) – portret potężnego człowieka nieświadomie zbliżającego się do końca swojego życia, oślepionego przez uzależnienie od pieniędzy i władzy.
Psirri
Psirri było centrum rozrywki już w XIX wieku, kiedy działało jak magnes dla wszystkich Ateńczyków – od najbiedniejszych po samego króla Ottona. Był to również jeden z obszarów o wysokiej przestępczości w Atenach, zanim został oczyszczony ze sprawców, którzy zbierali się tutaj w latach 70. XIX wieku. Psirri przeszło wiele cykli dobrobytu i upadków, lecz obecnie jest ponownie na topie ze swoją charakterystyczną, relaksującą atmosferą oraz wieloma opcjami jedzenia i życia nocnego.
Street art jest wszędzie w Psirri, z dużymi i małymi dziełami greckich oraz międzynarodowych artystów graffiti, takich jak Dimitris Taxis, austriacki surrealista Ruin i brazylijski Rimon. Warto zobaczyć tu portret Simoniego (jednego z najstarszych w Atenach), historyczne freski Vasmou wokół Placu Iroon (Bohaterów), Apocalypse Now („Czas Apokalipsy”) Inο i zupełnie nowe wielokolorowe malowidła ścienne Soteur i Gera w kreatywnym, wieloprzestrzennym miejscu o nazwie Luv n Roll. Na szczególną uwagę zasługuje również „Wszystkie psy idą do nieba”, portret wspaniałego Loukaniko, psa, który stał się symbolem buntu i wolności od czasów demonstracji podczas greckiego kryzysu zadłużeniowego.
Monastiraki
Monastiraki to jeden z najczęściej odwiedzanych placów w centrum, ponieważ znajduje się bardzo blisko najważniejszych zabytków starożytnych. Jest to również miejsce będące ważnym łącznikiem między wszystkimi etapami historii Aten, aż do czasów współczesnych. Stąd zaczyna się obszar określany jako Handlowy Trójkąt Aten, z niesamowitymi miejscami spotkań, takimi jak Clumsies (jeden z najlepszych barów koktajlowych w mieście), libańska restauracja Feyrouz i Six Dogs.
W okolicy znajduje się wiele dzieł takich artystów ulicznych, jak Neidness, One Bran, Gospel i Bassment Rats, a także duże murale, takie jak „Ikarus”, powstały we współpracy artysty Nikosa Tsounakasa z grupą zajmującą się oświetleniem wizualnym Beforelight.
Eksarchia
Od początku XX wieku Eksarchia była ulubionym miejscem spotkań studentów i domem wielu ważnych twórczych osobowości. Tutejsze ściany budynków są wypełnione hasłami politycznymi i wyjątkowymi grafikami ściennymi, pełnymi głębokiej symboliki i przesłania.
W Navarino Park znajduje się ogromne dzieło włoskiego artysty Blu, znanego z komentarzy politycznych. Mural opowiada o wartości solidarności społecznej, samoorganizacji i zbiorowego działania. Wokół placu znajduje się wiele murali artysty Wild Drawing, których kulminacją jest „No land for the poor”, inspirowany wpływem kryzysu gospodarczego na życie zwykłych ludzi. Co więcej, cudowne kobiece postacie twórcy Sonke można znaleźć prawie wszędzie w tej dzielnicy Aten.
Pireus
Jeden z najważniejszych portów w Europie, Pireus oferuje fascynujący nadmorski krajobraz miejski ze słynnymi dzielnicami, takimi jak Kastella, Zea i Mikrolimano.
W dzielnicy Troumbas znajduje się jedno z największych i najbardziej imponujących dzieł Ino, „Lost”, które przedstawia dziewczynę zagubioną w wirze swoich myśli. Również w porcie, przy ulicy Akti Poseidonos, znajduje się inna, starsza praca Ino „We have the power” („Mamy moc”), przedstawiająca małego chłopca patrzącego na popiersie filozofa Demokryta. Na kultowym budynku SILO znajduje się również niesamowity mural z 2014 roku autorstwa zespołu Urban Act (w szczególności artystów ulicznych Same84 i Apset), którzy inspirowali się morską tradycją Grecji i mitami.
Rentis
Agios Ioannis Rentis nie jest raczej rekomendowane dla turystów. Od lat czterdziestych XX wieku dzielnica ta znana jest głównie ze słynnego i ogromnego targu warzywnego oraz jako przedmieście Pireusu z fabrykami, budynkami przemysłowymi, targowiskami, a nie miejscem pobytu. Przez to jest uważane za jedno z najsłabiej zaludnionych przedmieść Attyki.
Jednak w 2019 roku grupa artystów ulicznych i graficiarzy znalazła tutaj miejsce do wyrażania siebie poprzez sztukę. Także na ścianach okolicy można napotkać kolorowe wyimaginowane postacie ulicznego artysty Yiakou inspirowane miłością, marzeniami i wspomnieniami; ciekawe litery combo i postacie MamboAthens; zachwycające graffiti artysty Borna; duże portrety architekta i artysty Think; magiczny realizm Chrysolie i niektóre dzieła greckiego mistrza anamorfozy zwanego Achillesem.
School of Fine Arts
Wielu artystów ulicznych chodziło do Szkoły Sztuk Pięknych na Alei Pireos, więc można tu podziwiać dzieła greckich i międzynarodowych artystów. Tworzone dzieła jednak są często zmieniane, także zawsze można spodziewać się czegoś nowego do podziwiania.
Na dziedzińcu jest mnóstwo dzieł sztuki, takich jak charakterystyczny mały jeleń, który jest znakiem rozpoznawczym Yiakou, pozaziemskie owady artysty Soul Thief i imponująca współpraca Wild Drawing i artysty tatuażu Billy82cmk.
Politechnika
Ostatni przystanek na trasie po Atenach w poszukiwaniu street artu obejmuje budynki i podziemny parking Politechniki miasta.
Na terenie kampusu znajdują się dwa niesamowite murale autorstwa Wild Drawing, a wśród nich wspaniały „Dom jadu”. Wśród innych najbardziej lubianych i popularnych prac jest również czarno-białe dzieło „Czułość” Nozo1 oraz eksperymentalne kompozycje graffiti i postacie artystów Taisha i Nique. Będąc w tej okolicy, szkoda byłoby nie wpaść do parku Goudi, oddalonego o zaledwie 5 minut jazdy samochodem. Park to idealne miejsce na relaks praktycznie w samym sercu miasta, gdzie można podziwiać kolejne dzieło Wild Drawing, „Four Elements”, inspirowane czterema żywiołami natury.
opr. Zosia Masalska
