Żółw morski caretta caretta jest jednym z siedmiu żyjących obecnie gatunków żółwi morskich (karetta, skórzasty, zielony, szylkretowy, zatokowy, natator, oliwkowy), angielskim odpowiednikiem nazwy gatunkowej jest Loggerhead Sea Turtle. Należy on do rodziny Chelonidae, tak jak inne żółwie morskie, oprócz żółwia skórzastego, którego morfologia różni się znacznie od budowy pozostałych gatunków (nie posiadają typowej budowy pancerza).
Caretta caretta to żółwie zamieszkujące Ocean Atlantycki, Pacyfik, Morze Śródziemne. Żółwie te można spotkać m.in. na wybrzeżach Florydy (największa ilość gniazd danego gatunku, około 70.000 rocznie) , Australii, Japonii, Kolumbii, Madagaskaru, natomiast jeśli chodzi o Europę, w Turcji, na Cyprze i na greckiej wyspie Zakynthos.
Dany gatunek żółwi jest symbolem wyspy Zakynthos, dlatego też można tam spotkać w wielu miejscach ich wizerunek. Wiele hoteli nosi ich nazwę, wnętrza są zdobione ich zdjęciami albo mozaikami ułożonymi z kamieni. W sklepach z pamiątkami zobaczymy wiele magnesów, pocztówek, kubków czy nawet ubrań przedstawiających żółwie caretta caretta. Mieszkańcy Zakynthos starają się je chronić i nie zakłócać ich spokoju. Na wyspie działa kilka organizacji ekologicznych oraz Morski Park Narodowy, które dbają właśnie m.in. o to aby turyści nie zakłócali żółwiom spokoju. W Grecji oprócz wyspy Zakynthos można je także zobaczyć w południowej Zatoce Kiparysyjskiej na zachodnim Peloponezie.
Caretta caretta mogą osiągnąć 120 cm długości i 100-150 kg wagi (w wyjątkowych przypadkach nawet 450 kg) , jest to drugi największy żółw na całym świecie. Mają one twardy pancerz (karapaks) zbudowany z 5 żebrowych tarcz rogowych (płytek na pancerzu), podczas gdy inne gatunki mają ich 4. Nosowe tarczki rogowe występują w ilości 4, gdy u innych żółwi są to tylko 2. Kończyny przekształcone w płaskie i szerokie wiosła na przednich krawędziach mają po 2 pazury (u innych gatunków jest to tylko jeden), które wykorzystują jako napęd, natomiast tylne jako ster. Karapaks jest w różnych odcieniach brązu, natomiast plastron (brzuszna część pancerza zbudowana z zewnętrznej warstwy płytek rogowych oraz wewnętrznej warstwy płytek kostnych) jest żółtawy. Żółwie żywią się głównie meduzami, mięczakami, skorupiakami, rybami i rzadziej glonami lub trawą morską. Ich okres życia wynosi około 47-67 lat. Przez 85 % dnia przebywają pod wodą. Caretta caretta mają płuca i oddychają powietrzem, które są w stanie przechowywać przez jakiś czas, natomiast co kilkanaście minut wynurzają się one na powierzchnię w celu zaczerpnięcia powietrza (zazwyczaj w odstępach 2-45 minut).
Są one gatunkiem zagrożonym i są chronione przez Międzynarodową Unię Ochrony Przyrody. Największe zagrożenie stanowią dla nich foliowe reklamówki, które niestety często są wyrzucane do morza (i przypominają meduzy, którymi się żywią). O skali zagrożenia świadczyć mogą liczby, gdyż z 1000 żółwików, przeżywają wyłącznie 2.
Turyści przyjeżdżający na Zakynthos korzystają zazwyczaj z oferty rejsów podczas których mają możliwość podziwiać caretta caretta z bliska. Jedną z przykładowych miejscowości to Agios Sostis, gdzie zarówno w mieście jak i na nabrzeżu rozmieszczone są punkty sprzedaży rejsów, przykładowa cena za osobę to 10 euro/godzinę. W trakcie takiego rejsu doświadczeni marynarze wypatrują żółwi, które co jakiś czas wypływają na powierzchnię, aby zaczerpnąć powietrza. Gdy tylko marynarze zauważą żółwia, podpływają łódką w jego okolicę i wyłączają silnik, aby ich nie odstraszyć i nie zranić. Istnieją też tzw. łódki ze szklanym dnem, gdzie można zejść pod pokład i oglądać przepływające żółwie (natomiast ta forma nie jest polecana, zarówno ze względu na wygodę i komfort, jak i na to, że często żółwie nie są widoczne). Najlepszym okresem na obserwację żółwi jest czerwiec oraz lipiec, gdyż są to główne okresy lęgowe.
Rosnąca popularność wyspy ma jednak na dany gatunek negatywny wpływ a w szczególności na żółwice. Agresja wśród samic, która jest szczególnie rzadka u kręgowców morskich, jest powszechna u żółwi morskich. Zazwyczaj dotyczy ona dostępu do pastwisk.
Żółwie morskie większość swojego życia spędzają samotnie. W wieku 17-33 lat (zależy to od strefy klimatycznej), kiedy to już osiągną dojrzałość płciową zaczynają się spotykać z innymi osobnikami, tego samego gatunku płci przeciwnej, na trasach wędrówek do plaż gniazdowania (zazwyczaj plaże na których się wylęgły). Samice podejmują wędrówki co 2-3 lata, okres kopulacji to ponad 6 tygodni. Okres gniazdowania na półkuli północnej to ponad 4 miesiące (maj-sierpień/wrzesień), natomiast na południowej ponad pół roku (pazdziernik-marzec).
Raz w roku, w okolicach maja, samice caretta caretta wychodzą na ląd i do wykopanych przez siebie w piasku dołków składają mniej więcej 150 jaj, z nielicznych jednak wykluwa się potomstwo w ciągu kolejnych 40-60 dni. Jaja żółwiowe są okrągłe, o miękkiej skorupie. Miejsca lęgowe na wyspie Zakynthos, znajdują się na plaży Laganas i Gerakas i są ogrodzone cienką liną, której nie można przekraczać. W pobliżu lęgowisk nie należy pozostawiać śmieci, a w godzinach od 20.00 do 8.00 rano zabronione jest przebywanie na terenie tych plaż. Miejsca lęgowe są pod stałą obserwacją wolontariuszy Morskiego Parku Narodowego, zarówno w trakcie dnia jak i w nocy. Gdy tylko jaja zostaną złożone, miejsca zostają oznaczone oraz ogrodzone specjalnym płotem przez wolontariuszy. Jak dowiedli naukowcy, na płeć wpływa temperatura piasku. Płoty stawiane przez ochotników mają nie tylko chronić żółwie przed turystami, ale także pomóc im odnalezć drogę do morza. Gdy tylko żółwie się wykluwają, kierują się w stronę morza, a to dlatego, że podążają w stronę najjaśniejszego kierunku, który stanowi właśnie woda, o którą w nocy odbija się blask księżyca oraz gwiazd. Obecnie problem stanowią pobliskie hotele, restauracje oraz bary, które przez ich światła mogą wprowadzić w błąd małe żółwie i dlatego tak pomocne i ważne są stawiane parawany.
Niestety w trakcie swojej pierwszej wędrówki małe żółwiki często są zjadane przez drapieżniki. Żółwiki, którym uda się dotrzeć do wody pływają z prądem morza i żywią się planktonem, z czasem zaczynają jeść ślimaki, małe mięczaki i skorupiaki. Największą aktywność żółwi można odnotować w trakcie dnia. Interesujące jest to, że samice, którym udało się dotrzeć do morza, po latach wracają właśnie w te samo miejsce, aby złożyć jaja.
Caretta caretta ma wielu wrogów, szczególnie jeśli chodzi o wczesny okres życia.
Niebezpieczeństwo dla jaj i małych żółwi stanowią kraby, dżdżownice, larwy, mrówki, węże, mewy, wrony, szczury, psy, koty oraz ludzie. Ataki na dorosłe żółwie są rzadsze ze względu na ich wielkość, natomiast mogą zostać zaatakowane przez rekiny, foki czy orki. Dla samic składających jaja niebezpieczeństwo mogą stanowić dzikie psy oraz ludzie, a czasem mogą im przeszkadzać także komary oraz muchy.
Zakaz przebywania w godzinach nocnych na plażach Zatoki Laganas to nie jedyne utrudnienie dla przyjezdnych. Ze względu na bliską odległość portu lotniczego od plaż, na których żółwie składają jaja, po zmroku obowiązuje zakaz startów i lądowań na lotnisku Dionysios Solomos. Wszystko to z troski o żółwie caretta caretta , dla których hałas samolotów mógłby być zbyt głośny i stresujący.
Co mogą zrobić turyści aby pomóc? Po pierwsze nie podpływać do caretta caretta zbyt blisko, a w szczególności z włączonym silnikiem. Trzymać się regulaminów plaż i nie przechadzać się nocą w pobliżu miejsc, gdzie został złożone jaja. Warto też zwrócić uwagę na to aby zbierać po sobie śmieci, szczególnie te z tworzyw sztucznych, a już na pewno nie wyrzucać ich do wody. Niestety to są główne przyczyny zagrożenia i tego, że z roku na roku populacja danych żółwi maleje.
Opr. Paolina Sokulska
