W samym sercu Warmii i Mazur, nad spokojną Łyną, wśród jezior i gotyckich murów, rozpościera się Olsztyn – miasto, gdzie przeszłość harmonijnie splata się z teraźniejszością, a każdy krok odkrywa ślady dawnych czasów splecione z nowoczesnością.
W Olsztynie historia nie tylko trwa – ona oddycha, przenika codzienność i krajobraz, który od wieków nie zmienił swej tożsamości. Wędrując ulicami miasta, trudno nie zauważyć tej niezwykłej warstwy – utkanej z pokoleń, jak misterny gobelin dziejów – w której przeplatają się ślady Krzyżaków, polskich królów, niemieckich administratorów i warmińskich biskupów. Każdy kamień, każda cegła i zaułek mówią tu własnym językiem przeszłości.
Historia Olsztyna na nowo
Pierwsze wzmianki o grodzie nad Łyną z 1334 roku przypominają, jak strategiczne znaczenie miało to miejsce – z jednej strony położone na ważnym szlaku handlowym, z drugiej otoczone naturalną barierą lasów i rzek. Historia Allestein – późniejszego Holstina, a dziś Olsztyna – to historia zmagań, odbudowy i nieustannego poszukiwania tożsamości. Burzliwe wieki wojen z zakonem krzyżackim, kilkukrotna zmiana przynależności państwowej, wreszcie epoka rozbiorów i wyniszczających wojen światowych – wszystko to odcisnęło ślad, lecz nie złamało ducha miasta.
Symboliczna obecność Mikołaja Kopernika na zamku olsztyńskim to nie tylko epizod, lecz punkt odniesienia. Astronom nie tylko patrzył w gwiazdy – tu na Warmii mierzył czas, chronił miasto i planował rozwój regionu. Jego tablica astronomiczna do dziś stanowi unikatowy zabytek techniki i nauki, jakiego nie znajdziemy nigdzie indziej w Europie.
Olsztyn, choć boleśnie dotknięty przez dramat II wojny światowej, odrodził się z ruin niczym feniks. Spalone Stare Miasto podniesiono z gruzów, z szacunkiem dla historycznego kształtu i pamięci o jego mieszkańcach. Współczesny Olsztyn to miejsce, gdzie tradycja łączy się z nowoczesnością, a przyroda przenika się z urbanistyką w sposób niemal naturalny. Przestrzenie zielone – ponad 21% powierzchni miasta to lasy – zapewniają ciszę, której próżno szukać w innych miastach tej wielkości. Rozległy Las Miejski, jeden z największych kompleksów leśnych w Europie znajdujących się w granicach miasta, jest nie tylko miejscem rekreacji, lecz także schronieniem dla lokalnej fauny i zielonym sercem Olsztyna.
Geografia tego miejsca to dar, który Olsztyn zdołał wykorzystać. Jeziora – aż pietnaście w obrębie administracyjnym – są nie tylko atrakcją turystyczną, ale też naturalnym elementem miejskiego krajobrazu. Wśród nich największe, Ukiel, oferuje plaże miejskie, przystanie, ścieżki rowerowe i pomosty spacerowe, stając się ulubionym miejscem wypoczynku zarówno dla mieszkańców, jak i gości. Wędkarze, kajakarze, biegacze, rowerzyści – każdy znajdzie tu coś dla siebie.
Olsztyn to również ważny punkt na europejskich szlakach kulturowych. Jako część Europejskiego Szlaku Gotyku Ceglanego, Szlaku Zamków Gotyckich, Kopernikowskiego czy pielgrzymkowego Szlaku Św. Jakuba, łączy dziedzictwo regionu z ruchem pielgrzymów, pasjonatów architektury i podróżników szukających duchowego i kulturowego doświadczenia. Te powiązania z Europą czynią z miasta nie tylko lokalne centrum, lecz także element szerszej, europejskiej mozaiki pamięci i tożsamości.
Miasto na Warmii to także miejsce, w którym historia pozostaje żywa w słowie i krajobrazie, ale nie zamyka się w przeszłości. Tętni życiem współczesnym – uniwersytetem, galeriami, koncertami, targami regionalnymi. W otwartych przestrzeniach, przy miejskich jeziorach i w cichych zaułkach starówki, Olsztyn opowiada swoją opowieść – spokojnie, z szacunkiem do przeszłości i z uśmiechem wobec przyszłości.
Atrakcje i zabytki Olsztyna
Olsztyn zachwyca różnorodnością miejsc, które zaspokoją zarówno miłośników historii, jak i tych, którzy szukają ukojenia wśród jezior i zieleni. W stolicy Warmii przeszłość splata się z teraźniejszością, a spacer ulicami miasta może zamienić się w podróż przez wieki.
Zamek Kapituły Warmińskiej
To prawdziwe serce dawnego Olsztyna. Zbudowany w XIV wieku, strzegł granic dominium warmińskiego. Przez pewien czas jego administratorem był Mikołaj Kopernik, który nie tylko zarządzał okolicznymi dobrami, ale też obserwował tu niebo. Na jednej ze ścian zamku zachowała się wykonana przez niego tablica astronomiczna – jedyny tego typu zabytek na świecie. Dziś w zamku mieści się Muzeum Warmii i Mazur, gdzie zwiedzający mogą zobaczyć nie tylko pamiątki po Koperniku, lecz także wystawy czasowe, koncerty i wydarzenia, które ożywiają jego gotyckie wnętrza. Na dziedzińcu uwagę przykuwa pruska baba – tajemniczy kamienny posąg, przywieziony ze wsi Barciany, którego znaczenie do dziś pozostaje niejasne.
Ławeczka Kopernika
Tuż przy moście prowadzącym do zamku znajduje się jedna z najbardziej rozpoznawalnych rzeźb Olsztyna – ławeczka Mikołaja Kopernika. Ustawiona w 2003 roku, z okazji 530. rocznicy urodzin astronoma i 650-lecia miasta, przyciąga turystów i mieszkańców szukających pamiątkowego zdjęcia z najsłynniejszym olsztynianinem.
Stare Miasto w Olsztynie
Stare Miasto w Olsztynie, choć niewielkie, zachwyca niepowtarzalną atmosferą i malowniczym układem uliczek, które przetrwały wieki. To tutaj, w cieniu gotyckiej bazyliki i średniowiecznych murów, bije serce historycznego Olsztyna. Spacerując brukowanymi alejkami, łatwo przenieść się myślami do czasów, gdy miasto tętniło handlem, a jego losy kształtowała kapituła warmińska.
Na głównym placu – Rynku Starego Miasta (oficjalnie: ulica Stare Miasto) – dominuje sylwetka Starego Ratusza. Ten zabytek był siedzibą rady miejskiej i urzędników od średniowiecza aż do 1915 roku, gdy przeniesiono je do nowego ratusza za Wysoką Bramą. Przez wieki ratusz pełnił nie tylko funkcję administracyjną, ale i miejsce podejmowania ważnych decyzji dla mieszkańców.
Południowe skrzydło budynku, pochodzące z około 1500 roku, to jeden z najstarszych zachowanych obiektów w mieście. Pomimo pożarów i zniszczeń wojennych, zwłaszcza w XVII wieku, budowla zawsze odzyskiwała swój dawny kształt. Obecny wygląd zawdzięcza starannym renowacjom, które z szacunkiem oddają ducha gotyckiej architektury Warmii.
Dziś w murach Starego Ratusza mieści się Wojewódzka Biblioteka Publiczna – miejsce spotkań z literaturą i kulturą regionu. Wnętrza ożywiają wystawy i wydarzenia artystyczne, które nadają zabytkowej przestrzeni nowy rytm.
Wokół rynku stoją kolorowe kamienice, z których wiele zostało pieczołowicie odbudowanych po zniszczeniach II wojny światowej. Mimo strat, udało się zachować charakter dawnych ulic, a fasady nawiązują do historycznego stylu. Dziś mieszczą się tam kawiarnie, restauracje i galerie – idealne miejsca na odpoczynek w otoczeniu historii.
Park Podzamcze
Tuż u stóp Starego Miasta, w dolinie rzeki Łyny, rozciąga się zielone serce Olsztyna – Park Podzamcze. To największy park miejski w mieście, pełen krętych alejek, zabytkowych murów, szemrzącej wody i naturalnej ciszy, przerywanej tylko śpiewem ptaków. Niegdyś teren ten służył celom obronnym – przebiegały tu średniowieczne fortyfikacje, a dziś jest to przestrzeń pełna życia i spokoju, idealna na spacer, piknik czy chwilę kontemplacji w cieniu drzew.
Park oplata Stare Miasto niczym zielona wstęga, a jego główną osią jest Łyna – rzeka, która wije się malowniczo między skarpami. Przy zamku natrafisz na popiersie Mikołaja Kopernika, postawione tu jako wyraz pamięci o jego działalności administracyjnej i naukowej. Po drugiej stronie ulicy Nowowiejskiego uwagę przyciąga fontanna Symfonia Ptaków, nowoczesna instalacja, która harmonijnie łączy naturę z dźwiękiem.
Rzeka Łyna nie tylko zachwyca widokami – można ją też odkrywać z perspektywy kajaka. Przystań znajduje się tuż obok zamku, a popularnym kierunkiem spływu jest pobliska elektrownia wodna. Jednym z najbardziej rozpoznawalnych punktów tej trasy jest tzw. „Niagara” – hałaśliwy próg wodny, który od lat stanowi lokalną atrakcję.
W północnej części parku, wśród drzew i zboczy, wznoszą się potężne wiadukty kolejowe. Ich majestatyczne łuki najlepiej podziwiać właśnie z kajaka – z tej perspektywy wyglądają jak monumentalna brama prowadząca do innego świata.
Bazylika konkatedralna św. Jakuba Apostoła
W samym sercu Starego Miasta wznosi się gotycka perła architektury sakralnej – Bazylika św. Jakuba Apostoła. Strzelista wieża, czerwona cegła i witraże grające kolorami w promieniach słońca od razu przyciągają uwagę. To nie tylko najważniejszy kościół miasta, ale i duchowe centrum całej Warmii.
Bazylika powstała w drugiej połowie XIV wieku jako kościół farny miasta lokowanego przez kapitułę warmińską. Od wieków była świadkiem historii Olsztyna – nie tylko tej podniosłej, ale i dramatycznej. W 1807 roku, podczas kampanii napoleońskiej, świątynia została zamieniona w więzienie. Ponad tysiąc rosyjskich jeńców zamknięto w środku, a gdy skończyło się drewno i zapasy, spalili całe wyposażenie wnętrza. Ogień zniszczył sklepienie kościoła, które zawaliło się kilka lat później. Mimo to bazylika podnosiła się z ruin, za każdym razem odzyskując blask.
Dziś zachwyca monumentalną sylwetką i bogatym wnętrzem. Wśród barokowych ołtarzy, rzeźb i malowideł na szczególną uwagę zasługują witraże oraz potężne organy, na których grano już przed wiekami. Właśnie tutaj, na przełomie XIX i XX wieku, posługę organisty pełnił Feliks Nowowiejski – wybitny kompozytor, twórca hymnu „O Warmio moja miła”. Jego muzyka do dziś rozbrzmiewa z wieży Nowego Ratusza, a w samej bazylice regularnie odbywają się Olsztyńskie Koncerty Organowe, przyciągające miłośników muzyki sakralnej z całego regionu.
Świątynia jest również ważnym miejscem na mapie pielgrzymkowej – to jeden z punktów na warmińskim odcinku szlaku św. Jakuba, który wiedzie aż do Santiago de Compostela w Hiszpanii. Dla osób wierzących istotnym elementem jest obecność relikwii św. Wojciecha, patrona Polski i Warmii, które sprowadzono tutaj z Gniezna.
Wysoka Brama – gotycka strażniczka historii
Wysoka Brama, nazywana też Górną, to jeden z najbardziej rozpoznawalnych symboli Olsztyna. Wzniesiona w XIV wieku jako część miejskich fortyfikacji, do dziś góruje nad Starym Miastem, przypominając o średniowiecznych początkach miasta. Przez wieki pełniła różne funkcje – była obiektem obronnym, zbrojownią, a nawet więzieniem. W XIX wieku nadano jej neogotycki wygląd, który podkreślił historyczny charakter budowli. Mimo licznych zniszczeń – od pożarów po działania wojenne – brama przetrwała i została starannie odrestaurowana. Dziś zachwyca detalem architektonicznym, a jej wnętrza kryją ślady wielowiekowej historii. W niszy od strony miasta umieszczono wizerunek Matki Boskiej Królowej Pokoju – dar Papieża Jana Pawła II. Górna Brama to nie tylko zabytek – to żywa część olsztyńskiej tożsamości.
Nowy Ratusz w Olsztynie
Na początku XX wieku Olsztyn rozwijał się dynamicznie, a jego administracyjne potrzeby szybko przerosły możliwości średniowiecznego Starego Ratusza. Władze miasta stanęły wówczas przed wyborem – rozbudowa dotychczasowej siedziby czy budowa nowego obiektu. Zwyciężyła wizja nowoczesności. Projekt nowego ratusza powierzono miejskiemu architektowi Maxowi Boldtowi, który stworzył budynek harmonijnie łączący funkcjonalność z reprezentacyjnym charakterem.
Nowy Ratusz wzniesiono tuż przy Wysokiej Bramie – nieopodal granicy między dawnym a nowym Olsztynem. Ukończony w 1915 roku gmach szybko stał się symbolem miejskich ambicji i nowoczesnego podejścia do administracji. Z czasem stał się też centrum politycznym polskiego Olsztyna – po zakończeniu I wojny światowej i przyłączeniu Warmii do Polski, to właśnie tutaj urzędował prezydent miasta.
Bryła budynku składa się z trzech skrzydeł i smukłej wieży ratuszowej, na której w 1923 roku zamontowano mechanizm zegarowy. Zegar ten do dziś odmierza rytm codzienności mieszkańców. Szczególnie wyjątkowa jest jednak codzienna tradycja – punktualnie o godzinie 12:00 z ratuszowej wieży rozbrzmiewa hymn regionu: „O Warmio moja miła”, skomponowany przez Feliksa Nowowiejskiego, wybitnego muzyka i patrioty związanego z Warmią. Tekst pieśni, opublikowany po raz pierwszy przez Gazetę Olsztyńską w 1920 roku, na stałe wpisał się w tożsamość miasta.
Planetarium i Obserwatorium Astronomiczne
Tam, gdzie niegdyś Kopernik obserwował gwiazdy, dziś każdy może wyruszyć w podróż po kosmosie. To właśnie tutaj znajduje się drugie co do wielkości planetarium w Polsce – Olsztyńskie Planetarium, otwarte w 1973 roku z okazji 500. rocznicy urodzin wielkiego astronoma. Nowoczesny ośrodek popularyzacji nauki przyciąga zarówno dzieci, jak i dorosłych. Podczas seansów można wyruszyć w fascynującą podróż wśród gwiazd, odkrywać tajemnice Układu Słonecznego i spojrzeć na Wszechświat z zupełnie nowej perspektywy.
Zaledwie kilkaset metrów dalej, na Wzgórzu św. Andrzeja – najwyższym punkcie miasta – wznosi się Obserwatorium Astronomiczne. Mieści się ono w dawnej wieży ciśnień z XIX wieku, której ceglana architektura doskonale współgra z nowym przeznaczeniem. Na szczycie znajduje się kopuła z teleskopem oraz taras widokowy, z którego rozciąga się zapierająca dech panorama Olsztyna.
Najcenniejszym eksponatem obserwatorium jest niezwykły dar – cząstki księżycowego gruntu przywiezione na Ziemię przez astronautów z misji Apollo 11. Umieszczone w specjalnym opakowaniu, obok polskiej flagi, stanowią milczące świadectwo epoki wielkich odkryć i ambicji człowieka, by sięgać gwiazd.
Oprócz tego można tu podziwiać fascynującą kolekcję meteorytów – skał, które spadły na Ziemię z głębi kosmosu. Wśród nich znajdują się także okazy znalezione na terenie Polski, co nadaje ekspozycji lokalny wymiar i jeszcze bardziej pobudza wyobraźnię zwiedzających.
Jezioro Ukiel i plaża miejska
Jezioro Ukiel, znane także jako Krzywe, to największe i najbardziej znane jezioro w Olsztynie – prawdziwa perła miasta. Jego krystaliczna woda i malownicze brzegi przyciągają miłośników wypoczynku przez cały rok. Szczególnie latem okolice jeziora tętnią życiem: działa tu nowoczesna plaża miejska z elegancką promenadą, przystanią i strefą rekreacji. Można wypożyczyć kajaki, rowery wodne, spróbować windsurfingu lub po prostu odpocząć na pomoście z widokiem na wodę.
W chłodniejszych miesiącach Ukiel również zachęca do aktywności – gdy zamarza, pojawiają się łyżwiarze i amatorzy morsowania. Okolica jeziora sprzyja też spacerom i rowerowym wycieczkom. Latem odbywa się tu m.in. Olsztyn Green Festival – wydarzenie muzyczne w wyjątkowym naturalnym otoczeniu.
Park Centralny i Łynostrada – zielone serce miasta
W samym centrum Olsztyna, tam gdzie miasto oddycha spokojem, rozciąga się Park Centralny – ulubione miejsce spacerów mieszkańców i turystów. Urokliwe alejki, fontanny, ścieżki rowerowe i otwarte przestrzenie sprawiają, że to idealna przestrzeń do odpoczynku po intensywnym zwiedzaniu. Cień starych drzew i delikatny szum Łyny pozwalają na chwilę wytchnienia w sercu tętniącego życiem miasta.
Park ten stanowi również naturalny początek wyjątkowej trasy rekreacyjnej – Łynostrady. To malownicza, starannie zaprojektowana trasa rowerowo-spacerowa, która prowadzi wzdłuż rzeki Łyny, łącząc osiedla mieszkaniowe, parki, zabytki i tereny rekreacyjne Olsztyna w jedną spójną sieć zielonej mobilności.
Na odcinkach śródmiejskich Łynostrada pełni rolę ekologicznej arterii komunikacyjnej – mieszkańcy chętnie wybierają ją zamiast jazdy samochodem. W północnej części szlak nabiera bardziej rekreacyjnego charakteru i staje się doskonałą propozycją dla miłośników natury. Jednym z najpiękniejszych fragmentów trasy jest odcinek prowadzący przez Las Miejski – największy las w granicach administracyjnych polskiego miasta.
Wśród wysokich sosen i śpiewu ptaków można tam nie tylko odpocząć, ale również aktywnie spędzić czas. W Lesie Miejskim działa Leśny Park Linowy, oferujący cztery trasy o zróżnicowanym stopniu trudności. Prawdziwą gratką jest tyrolka – ponad 300 metrów długości i aż 18 metrów nad ziemią. Widoki z niej zapierają dech.
Dzięki Łynostradzie można też wygodnie objechać kilka jezior, w tym jezioro Ukiel i jezioro Długie – każde z nich oferuje inny klimat, ale oba zachęcają do wypoczynku nad wodą. Nie masz własnego roweru? Nie szkodzi. W Centrum Rekreacyjno-Sportowym „Ukiel” bez problemu wypożyczysz sprzęt i ruszysz w drogę po jednej z najpiękniejszych tras miejskich w Polsce.
Muzeum Nowoczesności w Tartaku Raphaelsohnów
W samym sercu Parku Centralnego, w miejscu, gdzie historia spotyka się z techniką, mieści się Muzeum Nowoczesności – wyjątkowa przestrzeń dla miłośników przemysłu, innowacji i opowieści o rozwoju Olsztyna. Muzeum znajduje się w pieczołowicie odrestaurowanym budynku dawnego Tartaku Raphaelsohnów, będącego cennym przykładem architektury przemysłowej z końca XIX wieku.
Wnętrza zachowały charakter dawnych hal produkcyjnych, a ekspozycje przenoszą zwiedzających w świat dawnych warsztatów, maszyn i rzemieślniczych narzędzi. Obok klasycznych wystaw muzeum oferuje również interaktywne instalacje, które w przystępny sposób prezentują przemiany technologiczne, jakie zachodziły w Olsztynie i na Warmii na przestrzeni dziesięcioleci. To miejsce edukacyjne, ale też pełne nostalgii – idealne zarówno dla dorosłych, jak i dzieci.
Do muzeum można dojść spacerem przez urokliwy Park Centralny – wzdłuż wijącej się Łyny, nad którą przerzucono kilka nowoczesnych mostków.
Olsztyn – miasto młodych i nowoczesnych perspektyw
W południowej dzielnicy Pieczewo, nieco na uboczu od zabytkowego centrum, wznosi się konstrukcja, która bije rekordy – maszt radiowo-telewizyjny. To najwyższy obiekt w Polsce, widoczny z wielu punktów miasta. Na jego szczycie znajdują się nadajniki telewizyjne i radiowe, które obsługują nie tylko Olsztyn, ale i znaczną część regionu Warmii i Mazur. Choć obiekt nie jest dostępny dla zwiedzających, stanowi technologiczną wizytówkę miasta – symbol nowoczesności i rozwoju infrastruktury komunikacyjnej.
Ale nowoczesność w Olsztynie to nie tylko stal i sygnały radiowe – to przede wszystkim młodość i energia, którą miasto zawdzięcza studentom.
W Olsztynie działa Uniwersytet Warmińsko-Mazurski – jedna z najprężniej rozwijających się uczelni w Polsce. Jej kampus zlokalizowany jest w malowniczej scenerii między jeziorami Kortowskim i Starodworskim. To prawdziwe akademickie miasteczko, które tętni życiem przez cały rok. Tysiące studentów z całej Polski i zagranicy tworzy tu wyjątkową atmosferę otwartości, kreatywności i ciągłego ruchu.
Najbardziej rozpoznawalnym wydarzeniem studenckim w Olsztynie (i jednocześnie jednym z największych w Polsce) jest Kortowiada – coroczny festiwal kultury studenckiej, który przyciąga tłumy nie tylko z regionu. Przez pięć dni maja miasto zamienia się w arenę koncertów, happeningów i barwnego korowodu wydziałów. To święto młodości, dobrej energii i wolności, które nadaje Olsztynowi niepowtarzalny charakter.
Olsztyn na talerzu – co zjeść w sercu Warmii?
Kuchnia Olsztyna i całego regionu Warmii i Mazur zachwyca swoją różnorodnością i autentycznością. Przenikają się tu wpływy wschodniopruskie, kresowe, niemieckie i polskie, tworząc wyjątkowy, lokalny charakter dań. W menu królują ryby – sandacz, sieja, sielawa czy okoń – serwowane w formie wędzonej, pieczonej, smażonej, a czasem też w zupach.
Karmuszka – sycąca, aromatyczna zupa o głębokim smaku – to klasyk warmińskiej kuchni. Gotowana tradycyjnie w żeliwnym garnku, kryje w sobie mięso, warzywa, fasolę i przyprawy, tworząc rozgrzewające danie idealne na chłodniejsze dni.
Nie mniej oryginalne są dzyndzałki z hreczką i skrzeczkami – pierogi z kaszą gryczaną i skwarkami, które podkreślają rustykalny charakter regionalnej kuchni. W wersji alternatywnej występują z farszem rybnym, co nawiązuje do tradycji rybackich Warmii.
Wśród ulubionych dań znajdziemy także:
- Kartacze – duże, ziemniaczane kluski nadziewane mięsem lub grzybami, obowiązkowo podawane z masłem i cebulką,
- Farszynki – chrupiące, panierowane kluski z mięsnym farszem, smażone na złocisty kolor,
- Plince z pomoćką – lokalne placki ziemniaczane podawane z czosnkową pastą z białego sera,
- oraz słodką perełkę – marcepan królewiecki, deser z długą historią, wywodzący się jeszcze z czasów Prus Wschodnich czy sękacz
Sekrety, ciekawostki i miejsca, o których mało kto wie
Olsztyn kryje w sobie wiele historii, które zaskakują nawet stałych bywalców. To miasto pełne kontrastów – literackich inspiracji, filmowych plenerów, sportowych rekordów i architektonicznych perełek. Od legendarnych murali po gotycki most bez gwoździ – każdy zakątek ma tu swój sekret. Oto najciekawsze ciekawostki i nieoczywiste fakty o stolicy Warmii.
- Święty Jakub Starszy – patron Olsztyna, pierwotnie opiekun pierwszej parafii, dziś duchowy opiekun miasta.
- Ceremoniał z 1807 roku – w Archiwum Państwowym zachował się dokument opisujący rytuał przyjęcia strażnika Lasu Miejskiego.
- Wizyta Napoleona Bonaparte – cesarz odwiedził Olsztyn 3 lutego 1807 roku.
- Kopernik w Olsztynie – choć urodzony w Toruniu, to właśnie tutaj prowadził obserwacje nieba i zarządzał dobrami kapituły warmińskiej.
- Zabytkowa winda w Książnicy Polskiej – ponad 100-letnia, secesyjna konstrukcja wciąż działa.
- Miasto murali – kolorowe, wielkoformatowe obrazy zdobią ściany kamienic, nawiązując do historii, przyrody i legend.
- Miasto jezior – aż 16 naturalnych akwenów znajduje się w granicach Olsztyna, sprzyjając rekreacji i życiu w bliskości natury.
- Kwadratowe rondo na Placu Pułaskiego – z parkingiem, sklepem i szaletem w środku – jedno z najdziwniejszych w Europie. Ten osobliwy układ drogowy często zaskakuje kierowców i uchodzi za jedno z miejsc o największej liczbie kolizji w mieście – choć jednocześnie stał się lokalną ciekawostką i anegdotą.
- Bezpłatne spacery z przewodnikiem – w każdą sobotę wakacji o godzinie 16:00 z ratusza rusza darmowa wycieczka po mieście.
- Jedyny pomnik siedzącego Kopernika w Polsce – znajduje się na starym mieście przy ulicy zamkowej, tuż przy Muzeum Warmii i Mazur, uczony został ukazany w chwili wytchnienia.
- Pomnik Wyzwolenia, czyli „szubienice” – kontrowersyjny symbol Olsztyna, upamiętniający wejście Armii Czerwonej.
- Powrót tramwajów – w 2015 roku Olsztyn jako pierwsze miasto w Polsce przywrócił tramwaje po 50 latach przerwy.
- Drewniany gotycki most zamkowy bez gwoździ – unikat na skalę kraju, prowadzący na dziedziniec zamku.
- Sgraffito na fasadach kamienic – dekoracyjne rysunki z lat 50. i 60. XX wieku, nadające Staremu Miastu wyjątkowy charakter
- Akcja powieści „Gniew” Zygmunta Miłoszewskiego rozgrywa się w Olsztynie – miasto staje się pełnoprawnym bohaterem z własnym klimatem i tajemnicami.
- Olsztyn jako plan filmowy – kręcono tu m.in. Stawkę większą niż życie oraz film Róża Wojciecha Smarzowskiego.
- Rekord świata w trójskoku – 5 sierpnia 1960 roku Józef Szmidt jako pierwszy na świecie przekroczył 17 metrów (17,03 m) na Stadionie Leśnym.
Olsztyn, to miasto, które potrafi zaskoczyć – nie tylko bogactwem przyrody i zabytków, ale też młodzieńczą energią, wyczuwalną na każdym kroku. Od gotyckich murów zamku i astronomicznych tropów Kopernika, przez festiwale tętniące życiem, aż po regionalne smaki, których nie sposób zapomnieć – Olsztyn ma w sobie coś, co przyciąga i zostaje w pamięci.
To idealny kierunek zarówno na weekendowy wypad, jak i dłuższą wyprawę – dla tych, którzy szukają inspiracji, spokoju, ale i miejskiej kultury z prawdziwym charakterem. W Olsztynie każdy znajdzie coś dla siebie. Wystarczy przyjechać i pozwolić się Olsztynowi zauroczyć.
