30 października 2024 roku odbyło się posiedzenie Senatu, na którym Minister Spraw Zagranicznych, Radosław Sikorski, przedstawił senatorom exposé dotyczące polityki polonijnej. W swoim wystąpieniu minister podkreślił znaczenie wsparcia dla Polaków za granicą oraz konieczność reform w tej dziedzinie.
Minister Sikorski zaznaczył, że obecny system finansowania polonijnych projektów rozproszony pomiędzy różne resorty nie pozwala na pełne wykorzystanie potencjału inwestycji. Przeznaczając 600 mln zł rocznie na politykę polonijną, Polska przeznacza więcej środków niż inne kraje z podobną diasporą, jak Irlandia. Jednak efekt nie zawsze odzwierciedla nakłady, głównie ze względu na brak spójności i koordynacji w działaniach różnych instytucji. W związku z tym minister zaproponował utworzenie specjalnej agencji rządowej, która zajmowałaby się zarządzaniem funduszami polonijnymi. Miałaby ona koordynować dotacje, przeprowadzać procedury kontrolne oraz ograniczać koszty administracyjne.
Sikorski zwrócił szczególną uwagę na wsparcie młodego pokolenia Polaków za granicą poprzez nowoczesne formy współpracy i edukacji. Przykładem są programy stażowe w Polsce, które miałyby zachęcać młodych ludzi do powrotu do kraju. Minister zapowiedział rozwój programów studenckich i współpracę z polskimi uczelniami, które będą oferować specjalne ułatwienia dla Polaków studiujących za granicą oraz ich potomków. Wśród proponowanych zmian znajdują się m.in. premiowanie znajomości języka polskiego w procesach rekrutacyjnych oraz dostosowanie kalendarza rekrutacyjnego do terminów obowiązujących w krajach zamieszkania Polonii.
Min. @sikorskiradek podczas exposé polonijnego w @PolskiSenat pic.twitter.com/YossDBornV
— Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP (@MSZ_RP) October 30, 2024
Kolejnym obszarem wsparcia jest nauka języka polskiego. Sikorski podkreślił, że tradycyjne metody nauczania mogą być nieskuteczne w przypadku drugiego i trzeciego pokolenia emigrantów, dlatego MSZ planuje rozwój nowoczesnych technologii edukacyjnych, które ułatwią naukę języka jako obcego. Ministerstwo chce również podnieść kwalifikacje lektorów języka polskiego oraz wspierać szkoły polonijne, jednak w nowej formie, odpowiadającej na potrzeby współczesnych polskich rodzin za granicą.
Szczególna troska kierowana będzie ku Polakom na Wschodzie, gdzie zmiany granic oraz zsyłki historycznie pozostawiły wielu rodaków w trudnej sytuacji. Wsparcie finansowe oraz pomoc humanitarna, takie jak leczenie, rehabilitacja czy dostęp do świadczeń socjalnych, pozostaną priorytetem, a działania te będą rozbudowywane.
Minister zapowiedział stworzenie nowej, centralnej bazy danych o dostępnych środkach finansowych dla Polonii, aby ułatwić beneficjentom aplikowanie o fundusze. Ma to przyczynić się do eliminacji dotychczasowych problemów wynikających z niejasnych procedur oraz pośrednictwa operatorów krajowych.
Minister zwrócił uwagę na rolę Polonii w promowaniu wizerunku Polski jako kraju nowoczesnego, z rozwijającą się gospodarką i atrakcyjnym miejscem do życia i pracy. Przyciągnięcie Polonii do współpracy w zakresie dyplomacji publicznej jest jednym z długoterminowych celów nowej polityki polonijnej, która ma wspierać budowanie wizerunku kraju, a jednocześnie pomagać Polonii integrować się w krajach zamieszkania.