W starożytności Munychia także Munichia (Μουνιχία-gr) nazywano współczesne wzgórze Kastella, które zlokalizowane jest w Pireusie. Uszczegóławiając mowa tutaj o szczycie oraz wschodnim zboczu, wraz z dawną zatoką, która była tak zwanym portem Munychia, a dzisiejszym Mikrolimano.
Analiza dostępnej literatury pozwala wskazać, że bardzo wielu starożytnych pisarzy wspominało Munychia. Należeli do nich między innymi Arystoteles, Diodor Sikeliotis, Demostenes, Ksenofont, Stefan Bizantyjczyk, Strabon i wielu innych. Miejsce to było stosunkowo popularne wśród artystów minionych czasów. Warto jednak zauważyć, iż analiza literatury pozwala wskazać tutaj pewnego rodzaju niedomówienia, a wręcz spory. Nazwa Munychia jest czasami używana do opisania całego wzgórza, czasami tylko wtedy, kiedy mówi się o twierdzy na wzgórzu, a czasami dla wschodniego portu i wzgórza lub tylko dla samego portu. Jeszce inni autorzy wskazywali, że określenie dotyczy kamienistego obszaru, w którym dziś znajduje się dziś Klub Żeglarski Grecji.
Jak wskazują historyczne dane Ulrichs jako pierwszy sformułował w 1843 r. przekonanie, że wzgórze Μουνιχία to dzisiejsza Kastella, a port w Munychia to dzisiejsze Mikrolimano (dawniej Turkolimano lub Fanari lub Koumoundourou).
Bardzo ciekawym odniesieniem do tego miejsca jest przekonanie, że Munichia jest wzgórzem proroka Eliasza. Można to również wydedukować z narracji Ksenofonta i Diodora w bitwach pod Trasyvoulos.
Innym ciekawym odniesieniem archeologicznym jest odnalezienie na wzgórzu swoistego rodzaju punktu orientacyjnego. Jego rolę pełnią pozostałości, które wskazują na istnienie niegdyś w tym miejscu starożytnego teatru dionizyjskiego na północno-zachodnim skraju wzgórza.
Kiedy mówi się o wzgórzu Munichia to warto zauważyć, że w starożytności pełnił on rolę Akropolu na Pireusie. Zdominował on wówczas całe miasto i trzy porty. Był to bardzo ważny obszar, nie tylko z punktu widzenia religijnego, ale także strategicznego. Ze szczytu, gdzie dziś znajduje się Świątynia Proroka Eliasza, można było łatwo kontrolować cały obszar morski, od Sounio po Eginę.
Biorąc pod uwagę, że wzgórze Munichia wraz ze swoimi wschodnimi zboczami tworzyło bardzo specyficzną konstrukcję to przypisuje mu się pewne funkcje obronne. Warto w tym miejscu podkreślić, że zatoka oraz skaliste krańce wzgórza doskonale odgradzały ten teren od ewentualnych nieprzyjaciół. Dlatego uważa się, że szczyt wzgórza był fortecą za czasów prehistorycznych. Historycznie rzecz biorąc, różni potencjalni zdobywcy Pireusu na tym szczycie pozostawali sukcesywnie eliminowani. Pozycję obrońców każdorazowo wzmacniały zarówno techniczne i naturalne doły występujące w skałach jak i ogólna morfologia samego wzgórza.
Strategiczne znaczenie wzgórza Munychia. przed określeniem miasta Pireus jako portu starożytnych Aten, zostało docenione przede wszystkim przez zagranicznych gości, wspomina to w swojej twórczości Plutarch w 595 r p.n.e. Natomiast filozof Epimenides, który został wezwany do Aten, kiedy zobaczył Μουνιχία także pozostał pod jego dużym wrażeniem.
Pierwszą próbę ufortyfikowania Munychia, według Arystotelesa, podjął Hippias, najstarszy syn Pejsistratosa. Było to w 511 roku p.n.e. Zgodnie z dostępnymi danymi miało to mieć miejsce wtedy, kiedy próbował ufortyfikować Munychia murem, aby przenieść tam swoją rezydencję. Jednak rozwój wydarzeń nie sprzyjał mu, bowiem został wypędzony przez króla Kleomenisa z Lacedemończyków. Niektóre źródła wskazują, że duże zmiany w obszarze wzgórza zostały dokonane podczas wykonywania prac obronnych przez Temistoklesa.
Uważa się jednak za pewne, że Munichia zostało objęte programem „fortyfikacji stożkowych”. Najwcześniejsze, dokładne informacje na temat wykorzystania twierdzy na wzgórzu pochodzą z czasów Antypatera w 322 roku pne. W tym miejscu powstało stanowisko kontrolne. Zgodnie z dostępnymi informacjami, stał tam strażnik, który monitorował każde wejście i wyjście z miasta. Warto także tutaj zauważyć, że w okresie od 318 do 307 p.n.e. Munychia było okupowane przez żołnierzy Kassandera. Natomiast w 307 roku pne. zostało zajęte po ataku Demetriosa. Kolejnym zdobywcą tego obszaru był Antigonus Gonatas, który w 263 r p.n.e. po długim oblężeniu, przejął obszar Munychia.
Przez następne stulecia obszar ten pożądany był przez wielu zdobywców i władców. Należy jednak wskazać, że po zajęciu go przez Wenecjan, wzgórze otrzymało nazwę „Kastelli”. Taka też nazwa obowiązuje do dziś. Co ciekawe, w ruinach zlokalizowanych tam fortyfikacji walczył George Karaiskakis. Miało to miejsce wraz z powstaniem Królestwa Grecji, kiedy Pireus przejął funkcję portu.
Warto także wskazać na stosunkowo imponujące zabudowania w tym obszarze. W Munychia w starożytności, oprócz wspomnianych powyżej fortyfikacji i teatru, istniały następujące budowle i zabytki: sanktuarium monachijskiej Artemidy, nazywana też świątynią monachijskiej Artemidy, Świątynia Zeusa, Kościół Sotira Ellimenia, Jaskinia Aretousa, Teatr, Kamieniołom, Posąg Bachusa, Świątynia Vendida, na której cześć corocznie odbywały się uroczystości Vendidaea, Asklepion w Pireusie. A także Rynek Hippodameia na zachodnim zboczu oraz różne grobowce, w tym Trasonos i wiele, wiele innych i imponujących zabudowań.
Dzisiejsza Kastella to dzielnica Pireusu, która obejmuje mały port Munychia. Stanowi ona część miasta Mikrolimano. W tej dzielnicy znajdowały się kiedyś wspaniałe wille, z których część zachowała się do dziś. Wzgórze Kastellas ma wysokość około 90 metrów. Według dostępnych źródeł pod koniec lat 60. XIX wieku gmina Pireus zezwoliła prywatnej osobie o nazwisku Papadopoulos na wybudowanie na tym miejscu małej kaplicy, pod warunkiem, że kościół będzie uważany za miejski. Na szczycie wzgórza znajduje się zbiornik na wodę do zaopatrzenia miasta. Należy zauważyć, że mieszkańcy Pireusu nazywają Kastellę wschodnią stroną wzgórza, podczas gdy zachodnia strona, zwrócona w kierunku miasta Pireus, nazywana jest wzgórzem Proroka Eliasza.
Dawne Wzgórze Munychia czy dzisiejsza Kastella kuszą jednak swoją atrakcyjnością. Można tutaj wybrać się na wyrafinowany obiad w eleganckiej restauracji z widokiem na port i pobliskie zabudowania. To także doskonała alternatywa na spacer czy rowerową wycieczkę. Obszar ten jest stosunkowo zadbany. Spaceruje się tutaj przyjemnie. W upalne dni delikatny wiatr chłodzi zmęczonych turystów. Kastella posiada wiele pięknych zabudować, które są architektonicznym cudem. Pięknie prezentują się na fotografiach. Należy jednak wskazać, że w tym obszarze zachowało się wiele budowli, które od lat nie są przez nikogo użytkowane. Wielkie mosiężne drzwi kryją za sobą zabudowania niczym pałace. Porośnięte, tajemnicze ogrody kuszą poszukiwaczy przygód. Zaglądając przez dziurkę od klucza można poznać zupełnie inny i fascynujący czas. Tam jakby chwila się zatrzymała. To także przyciąga wielu turystów, pasjonatów architektury oraz fotografii. Nie ulega zatem wątpliwości, że Kastella jest doskonałym miejscem do spędzenia wolnego popołudnia.
