Manto Mavrogenous (gr. Μαντώ Μαυρογένους) urodziła się w roku 1796 w Trieście. Jest kolejną bohaterką i grecką kobietą, której biografia daje świadectwo kobiecej siły, wytrwałości i zaangażowania. Przez wiele osób jej sylwetka jest podziwiana z zapartym tchem, wręcz z niedowierzaniem. Zapisała się na kartach greckiej historii, ale także historii kobiecej.
Manto Mavrogenous była wojowniczką greckiej rewolucji 1821 r. za swój wkład w walkę została uhonorowana przez państwo greckie stopniem generała porucznika. Była jednym z najważniejszych wojowników rewolucji 1821 roku. Kiedy mówi się o Manto Mavrogenous warto prześledzić jej pochodzenie. Nasza bohaterka wywodziła się z bogatej rodziny. Była córką kupca i członka Towarzystwa Przyjaznego, Nikolaosa Mavrogenisa i Zacharati Hatzi Batisa. Jej rodzice pochodzili z Mykonos, ale mieszkali w Trieście przez dziesięć lat. Stało się tak dlatego, ponieważ jej ojciec był zwolennikiem władcy Mołdawii, a jej matka, Zacharati, była aktywną kobietą, która prowadziła interesy męża w Trieście. Otrzymała staranne wykształcenie, uczyła się francuskiego, włoskiego oraz tureckiego. Po śmierci ojca, w 1818 roku, wyjechała na Tinos, gdzie mieszkali jej krewni. Jak wskazują źródła historyczne, Manto Mavrogenous była piękną kobietą arystokratycznego pochodzenia, dorastającą w wykształconej rodzinie, pozostającej pod wpływem trendów oświecenia. Te trendy niewątpliwie wpłynęły na ukształtowanie jej osobowości, cech charakteru i w rezultacie zdeterminowały, że wyrosła z niej kobieta silna o sprecyzowanych celach i wartościach.
Po wybuchu wojny o niepodległość, przyjechała na Mykonos aby wspierać powstańców. Na ten cel przeznaczyła rodzinny majątek. Sfinansowała m.in. wyposażenie statków, a także szkolenia wojskowe dla miejscowej ludności. Brała też udział w działaniach wojennych. Dowodząc statkami wyposażonymi na własny koszt, ścigała dwustu Algierczyków osiadłych na Cykladach, a później walczyła w Karystos, Fthiotida i Livadia. Mówiąc po francusku, napisała wzruszający apel do kobiet we Francji, prosząc o ich wsparcie dla ludności Grecji. Warto tutaj przytoczyć jej słowa w języku greckim oraz w tłumaczeniu:
• «Οι Έλληνες, γεννημένοι να είναι ελεύθεροι, θα οφείλουν την ανεξαρτησία τους μόνο στον εαυτό τους. Επομένως, δεν ζητώ από την παρέμβασή σας να αναγκάσετε τους συμπατριώτες σας να μας βοηθήσουν. Αλλά μόνο για να αλλάξουν την ιδέα της αποστολής βοήθειας στους εχθρούς μας. Ο πόλεμος εξαπλώνει τον τρομερό θάνατο…»
Η επιστολή της Μαντούς στις γυναίκες του Παρισίου
• „Grecy urodzeni, by być wolnymi, swoją niezależność zawdzięczają tylko sobie. Dlatego nie proszę o Twoją interwencję, aby zmusić Twoich rodaków do pomocy. Ale tylko po to, by zmienić pomysł wysyłania pomocy naszym wrogom. Wojna ssie straszliwą śmierć…”
List Mantoux do kobiet w Paryżu
Manto Mavrogenous była zagorzałą patriotką, której ogromną miłością była Grecja, a jej wielkim pragnieniem była właśnie wolność tego kraju. Poświeciła cały swój majątek do walki. Warto w tym miejscu zaznaczyć, że 22 października 1822 roku ludność Mykonos odparła Turków osmańskich pod jej przywództwem.
Mówiąc o jej zasługach dla kraju, należy zaznaczyć, że wyposażyła i dostarczyła 150 osób do kampanii na Peloponezie oraz wysłała wojsko i wsparcie finansowe na Samos, gdy wyspa była zagrożona przez Turków. Później Mavrogenous wysłała na Peloponez kolejnych pięćdziesięciu ludzi, którzy brali udział w podboju Trypolisu przez Greków. Wydatkowała też pieniądze na pomoc żołnierzom i ich rodzinom, a także na przygotowanie wyprawy do północnej Grecji przy wsparciu wielu filhellenów.
Później utworzyła flotę sześciu statków i piechoty składającą się z szesnastu batalionów po pięćdziesiąt osób. Brała aktywny udział w operacjach w Karystos w 1822 roku i finansowała kampanię Chios. Niestety nie udało jej się zapobiec rzezi na Chios. Kolejna grupa pięćdziesięciu osób została przez nią wysłana, aby wzmocnić Nikitarasa w bitwie pod Dervenaki. Kiedy flota osmańska pojawiła się na Cykladach, wróciła na Tinos i sprzedała swoją biżuterię, aby sfinansować zaopatrzenie i wyposażenie 200 żołnierzy walczących z wrogiem. Mavrogenous leczyła także dwa tysiące rannych żołnierzy, którzy przeżyli pierwsze oblężenie Messolonghi. Jej ludzie brali udział w kilku innych bitwach, takich jak te o Pelion, Fthiotida i Livadia.
Przeniosła się do Nafplio w 1823 roku, aby znaleźć się w centrum walki, pozostawiając rodzinę. W tym czasie Mavrogenous spotkała Dimitriosa Ipsilantisa, z którym łączyła ją namiętna relacja. Wkrótce stała się sławna w całej Europie dzięki swojemu pięknu i odwadze. Jednak w maju tego samego roku jej dom spłonął doszczętnie, a jej majątek został skradziony. Następnie udała się do Trypolis, aby być z Dimitriosem Ipsilantisem. Relacji Mavrogenous z jej wybrankiem sprzeciwiało się wielu wpływowych polityków, którzy postrzegali zjednoczenie tych dwóch potężnych rodzin, które utrzymywały przyjazne stosunki, jako zagrożenie. „Liderem” wśród przeciwników tej relacji w Grecji był Ioannis Kolettis, który doprowadził do zakończenia relacji. Intrygi i plotki spowodowały, że do małżeństwa nie doszło.
Manto wróciła wówczas do Nafplio, gdzie żyła w głębokiej depresji, w nędzy, deprywacji i biedzie. Nie otrzymała honorowej emerytury ani nie zwrócono jej żadnej kwoty pieniędzy, którą przekazała na finansowanie różnych bitew. Po śmierci Ipsilantisa i jego intensywnych konfliktach politycznych z Ioannisem Kolettisem została wygnana z Nauplionu i wróciła na Mykonos, gdzie napisała swoje wspomnienia.
Za całokształt działalności Ioannis Kapodistrias przyznał jej odznaczenie honorowego generała porucznika i dał jej centralny dom w Nauplionie. Była w posiadaniu pamiątkowego miecza z napisem „Δίκασον Κύριε τους αδικούντας με, τους πολεμούντας με, βασίλευε των Βασιλευόντων”. Mówi się, że ten miecz pochodzi z czasów Konstantyna Wielkiego i że Mavrogenous podarował go sam Kapodistriasowi.
Mavrogenous przeniosła się na Paros w 1840 roku, gdzie mieszkała część jej krewnych. Żyła i zmarła na tyfus w domu, który nadal jest własnością prywatną jej potomków. Dom ten znajduje się w pobliżu Panagia Ekatontapyliani, która zgodnie z tradycją została założona przez matkę Konstantyna Wielkiego, św. Helenę. Mavrogenous zmarła na Paros w lipcu 1848 r. samotnie, zapomniana i pozbawiona środków do życia, wydając cały swój majątek na walkę o wolność.
Centralny plac stolicy Mykonos nosi jej imię. Grecja uhonorowała tę bohaterkę, nazywając jej imieniem wiele ulic w całym kraju. Na jego cześć rząd grecki wyemitował wiele monet okolicznościowych. Film o jej życiu, zatytułowany Manto Mavrogenous, został nakręcony i pokazany w 1971 roku z udziałem Jenny Karezi.
Warto zauważyć, że Francuz – Rybaud poznał Manto Mavrogenous w 1821 roku i opisuje ją jako życzliwą osobę o ognistym patriotyzmie. Rybaud stwierdził: „Manto zwykła mi mówić: nie obchodzi mnie, co zrobię, jeśli ma wyzwolić moją ojczyznę. Kiedy wykorzystam wszystko, co w mojej mocy, do dyspozycji świętej sprawy wolności, pobiegnę do obozu Greków, aby zachęcić ich do podjęcia decyzji o śmierci, jeśli to konieczne, za wolność”.
tekst: Markos Mavridis
