W wywiadzie dla Polonoramy Sławomir Pyl, Konsul Rzeczypospolitej Polskiej w Atenach, opowiedział o szczegółach swojej pracy. Razem z Zespołem Wydziału Konsularnego na co dzień rozwiązuje problemy polskich obywateli. Dba o relacje między Polską i Grecją troszcząc się o dobre stosunki polityczne, kulturalne i naukowe.
Przypomnijmy naszym Czytelnikom, kiedy objął Pan urząd Konsula w Atenach.
Mija rok, odkąd objąłem urząd konsula i muszę przyznać, że czas w Atenach upływa mi niezwykle szybko.
Jakie cechy uznałby Pan za wspólne dla Polaków i Greków? A co ich różni? Czy Pana wyobrażenie o Grecji pokryło się z rzeczywistością panującą w tym kraju?
Mieszkam w Grecji krótko, więc trudno mi to jeszcze ocenić. Na co dzień mam kontakt z obywatelami polskimi, a Greków dopiero poznaję. Widzę podobieństwo między nami, jeśli chodzi o serdeczność i gościnność. Myślę, że dla i Greków, i dla Polaków ważne są relacje rodzinne. Na pewno różnimy się trybem życia, ale na to oczywiście wpływa klimat.
Kiedy przygotowywałem się do przyjazdu do Grecji, czytałem o historii, geografii czy kulturze tego kraju. Starałem się jednak nie tworzyć sobie wyobrażeń. Uważam, że najlepiej poznaje się kraj i jego mieszkańców, mieszkając w nim.
Od objęcia stanowiska w Konsulacie w Atenach uczestniczył Pan w kilku imprezach polonijnych oraz spotkał się Pan z wieloma przedstawicielami Polonii greckiej. Jak Pan ocenia Polonię grecką? Czy jest wystarczająco zorganizowana i aktywna?
To prawda, miałem okazję wziąć udział w kilku ciekawych wydarzeniach, dzięki którym poznałem całkiem sporą grupę przedstawicieli Polonii greckiej, tej z pierwszego, jak i drugiego pokolenia. Widzę duże zaangażowanie rodaków w budowanie naszej polskiej wspólnoty w Grecji. Bardzo mnie cieszy, że jako przedstawiciele polskiej Ambasady możemy wspierać tę aktywność.
Jakie wydarzenie zorganizowane przez polonijną społeczność w minionym roku wyjątkowo zapadło Panu w pamięci i dlaczego?
Z całą pewnością bardzo miłymi akcentami były wydarzenia, które organizowała Szkoła Polska w Atenach. Było to kilka spotkań, które zapadły w mojej pamięci szczególnie z powodu ogromnego zaangażowania uczniów, zarówno z młodszych, jak i ze starszych klas. Dalej nie sposób nie wspomnieć o zorganizowanym przez Polonoramę pikniku. Wiem, że z różnych względów była to pierwsza, od dłuższego czasu tak duża impreza polonijna. Tym bardziej cieszy fakt, że przyciągnęła tak liczną Polonię, która, takie mam odczucia, bardzo zaangażowała się w jego organizację i świetnie bawiła się podczas pikniku.
Czy Konsulat posiada jakieś konkretne dane dotyczące liczebności polskich obywateli w Grecji?
Dane statystyczne, którymi dysponujemy wskazują, że Polonia w Grecji szacowana jest obecnie na około 14 tysięcy osób. Oczywiście Hellada jest niezmiennie ulubionym kierunkiem Polaków do wakacyjnych podróży oraz krótszych wyjazdów turystycznych
Ile dokładnie placówek dyplomatycznych i konsulatów honorowych znajduje się w Grecji? Czy może nam Pan przybliżyć ich rolę, ponieważ często nasi obywatele są przekonani, że w konsulacie honorowym można załatwić te same sprawy co w wydziale konsularnym i okazuje się, że są w błędzie …
Dziękuję za poruszenie tego tematu. Rzeczywiście warto wyjaśnić na czym polega różnica między zadaniami konsulatu a konsulatu honorowego, ponieważ widzimy, że nie jest to dla wielu osób jasne.
W Grecji, nasz kraj reprezentuje Ambasada RP w Atenach, w której działa Wydział Konsularny udzielający pomocy konsularnej polskim obywatelom. Mamy tu cztery konsulaty honorowe, w Salonikach, w Pireusie, w Heraklionie na Krecie i na Rodos.
Uproszczę trochę, by jak najlepiej wyjaśnić różnicę i powiem, czego nie załatwimy w konsulacie honorowym. U konsula honorowego nie otrzymają Państwo paszportu dziesięcioletniego ani paszportu tymczasowego na powrót do kraju, w przypadku zagubienia dokumentu tożsamości. Nie można tam także załatwić spraw z zakresu stanu cywilnego, np. związanych z umiejscowieniem aktu urodzenia, małżeństwa czy spraw prawnych.
To czym zajmuje się konsul honorowy? W skrócie, wspiera konsula, któremu podlega, m.in. w zakresie rozwijania przyjaznych stosunków między Rzecząpospolitą Polską a państwem przyjmującym w obszarze współpracy gospodarczej, naukowej, technicznej oraz kulturalnej. Pomaga także w promocji Polski oraz umacnianiu więzi między Polską a obywatelami polskimi.
Z pomocy konsula korzystają przede wszystkim obywatele polscy mieszkający na stałe w Grecji lub tymczasowo przebywający w tym kraju. Z jakimi sprawami zwracają się najczęściej Polacy do konsulatu? Czy wszystkie problemy naszych rodaków konsulat jest w stanie rozwiązać?
Oczywiście z innymi problemami zwracają się do nas obywatele polscy na stałe mieszkający w Grecji, a z innymi polscy turyści. Przedstawiciele greckiej Polonii często zwracają się do Wydziału Konsularnego z wnioskami o paszporty, czy rejestrację aktów stanu cywilnego.
Natomiast turyści najczęściej mają problem z utratą dokumentu tożsamości i potrzebują paszportu tymczasowego, by wrócić do domu. Często potrzebują także wsparcia pracowników wydziału w momentach bardzo trudnych, takich jak choroba czy śmierć bliskiej osoby.
Wielu naszych rodaków boryka się tutaj z problemami dotyczącymi biurokracji, przepisów prawnych, poruszania się po urzędach. W jakich sytuacjach mogą liczyć na doradztwo lub pomoc Konsulatu?
Wydział Konsularny nie świadczy tego typu usług dla naszych obywateli. Dysponujemy natomiast listą adwokatów praktykujących w Grecji, którzy takie wsparcie mogą zapewnić, gdy obywatel polski zdecyduje się skorzystać z ich usług.
Pomimo, że Grecja uchodzi za kraj bezpieczny, w okresie letnim coraz częściej do ambasady zgłaszają się poszkodowani obywatele polscy w sprawie utraty dokumentów lub proszących o zapomogę finansową na powrót do kraju. Czy mógłby Pan udzielić jakichkolwiek wskazówek polskim turystom wybierającym się do Grecji?
Zachęcamy do większej ostrożności w związku z bardzo licznymi kradzieżami, szczególnie w zatłoczonych miejscach turystycznych, w środkach transportu miejskiego oraz na plażach. Należy pamiętać, aby zamykać samochód oraz nie pozostawiać bez nadzoru rzeczy osobistych i dokumentów.
Konsulat w większości z nas kojarzy się z wyrobieniem paszportów czy pomocą przy utracie dokumentów bądź pomocą prawną, a tak naprawdę codzienne życie konsulatu jest dużo barwniejsze. Na czym ono polega?
Jeśli tak się kojarzy Polakom, to według mnie dobrze (śmiech). Mamy zadania, które realizujemy stale, bo taka jest nasza rola. Sporządzanie paszportów czy wiz do nich właśnie należą. Pomoc przy utracie dokumentów, to „ważna” codzienność konsulatu. Cieszy nas to, że możemy pomagać rodakom, nawet jeśli powtarzalność czynności jest duża.
Życie konsulatu, o które Pani pyta, to codzienna praca zespołu z ludźmi mającymi problem, potrzebującymi pomocy. Ale nasza praca, to także współpraca z różnego rodzaju interesariuszami i Polonią. To np. udział w uroczystościach szkolnych, rocznicowych, konkursach oraz wydarzeniach naukowych czy promujących dorobek kulturalny i gospodarczy Polski. To stałe budowanie dobrych relacji między Polską a Grecją i dbałość o nie.
Często nasi czytelnicy skarżą się, że nie mogą dodzwonić się do konsulatu, czym to jest spowodowane. Dużą ilością interesantów, którzy blokują linię telefoniczną, brakiem pracowników czy dużym nakładem pracy?
To dobre pytanie. Skala potrzeb ma tu najważniejsze znaczenie. Bardzo wielu turystów z Polski odwiedza rokrocznie Grecję, wiec spraw z którymi do nas dzwonią jest odpowiednio dużo. Trzeba też brać pod uwagę to, że człowiek, którego spotyka problem jest nim zestresowany i potrzebuje czasu, żeby wyjaśnić, co go spotkało, więc rozmowa trwa nierzadko stosunkowo długo. Czasem pojawia się problem, np. z obowiązującymi przepisami, czy innymi kwestiami, które trzeba wyjaśnić.
Zachęcam przy tej okazji, aby w przypadku spraw niewymagających pilnej interwencji przesyłać zapytania do urzędu drogą mailową. Na wszystkie, w miarę możliwości, staramy się odpowiadać jak najszybciej.
Jaka jest rola Konsulatu w trudnych sytuacjach, takich jak: aresztowanie i osadzenie w więzieniu, ciężki wypadek, choroba obywatela polskiego?
Jeżeli ktoś zostaje zatrzymany, aresztowany lub pozbawiony wolności, ma prawo żądać kontaktu z konsulem. Konsul zadba o to, aby osoba zatrzymana nie była traktowana przez władze miejscowe gorzej niż obywatele innych państw. Na wniosek osoby zatrzymanej, aresztowanej konsulat powiadamia rodzinę o sytuacji, będzie także utrzymywać kontakt z osobą zatrzymaną i w miarę swoich możliwości podejmie działania, by ustalić informacje o powodach zatrzymania, procedurze sądowej oraz przewidywanej wysokości grożącej kary. Udostępni również listę miejscowych adwokatów, z której dana osoba będzie mogła wybrać i samodzielnie zaangażować pełnomocnika prawnego.
Natomiast, gdy polski obywatel, który nie posiada na miejscu rodziny, trafi do szpitala, konsulat przekazuje informację do kraju, gdzie policja nawiązuje kontakt z rodziną. Pracownicy wydziału służą, w szczególnych przypadkach, wsparciem w kontaktach ze szpitalem.
W przypadku zgonu, konsulat za pośrednictwem Urzędu Wojewódzkiego powiadamia rodzinę osoby zmarłej w kraju oraz służy pomocą w załatwianiu formalności na miejscu.
W przypadku decyzji o sprowadzaniu ciała do Polski koszty z tym związane ponosi ubezpieczyciel, a w sytuacji braku odpowiedniego ubezpieczenia – rodzina. Konsulat nie może sfinansować transportu ciała do Polski.
W jakich przypadkach konsul może odmówić pomocy polskiemu obywatelowi i czy często zdarzają się takie sytuacje?
To bardzo ważne pytanie i cieszę się, że mam okazję to wyjaśnić. Przede wszystkim konsul nie reguluje zobowiązań finansowych, takich jak: długi, grzywny, mandaty, koszty postępowania sądowego, w tym usługi adwokata itp. Nie pełni też funkcji adwokata i nie zaangażuje w czyimś imieniu miejscowego prawnika. Konsul nie świadczy usług, które wykonują biura turystyczne, banki, firmy ubezpieczeniowe oraz firmy transportowe. Nie dokonuje np. zmiany rezerwacji biletu, jeśli odwołany zostanie lot, nie kupuje również biletów, gdy naszemu obywatelowi skończą się pieniądze. Ponadto, nie pośredniczy w uzyskaniu zgody na zatrudnienie oraz w poszukiwaniu miejsca zakwaterowania oraz nie podejmuje interwencji w przypadku konfliktów wynikających z niewywiązywania się
z zawartych umów cywilnoprawnych (dotyczących np. stosunku pracy, zakupu usług turystycznych, biletu lotniczego, itp.).
Podczas swojej misji, jakie było najtrudniejsze zadanie z jakim musiał się Pan zmierzyć, które w jakiś sposób Pana naznaczyło czy zmieniło?
Trudnym doświadczeniem w pracy konsularnej są sprawy związane ze śmiercią naszych obywateli. Rozmowy z najbliższymi takiej osoby są bardzo trudne.
Czy miał Pan okazję udzielić ślubu w konsulacie? Czy często polskie pary decydują się na ceremonię zawarcia małżeństwa przed konsulem?
Przyznam, że sam ślubu jeszcze nie udzielałem, ale zdarzyło mi się być świadkiem na ślubie, którego udzielała koleżanka z wydziału. Od czasu zniesienia obostrzeń pandemicznych odnotowujemy wzrost zainteresowania par zawarciem małżeństwa w Ambasadzie. Rocznie mamy kilka takich próśb.
Czy Polacy mieszkający w Grecji mogą potwierdzić w polskiej placówce konsularnej Profil Zaufany online za pomocą, którego możemy załatwić przez Internet wiele spraw w polskich urzędach nie obciążając przy tym dodatkową pracą konsulatu ?
Przede wszystkim, aby utworzyć profil zaufany na platformie ePUAP należy, założyć konto na platformie ePUAP i następnie złożyć osobiście wniosek o potwierdzenie profilu zaufanego, np. właśnie w urzędzie konsularnym. Należy umówić się na spotkanie przez platformę e-konsulat i w dniu wizyty zgłosić się do nas z ważnym dokumentem tożsamości.
Co istotne, dane we wniosku powinny odpowiadać polskiej pisowni imion i nazwisk. np. wniosek wypełniony z pominięciem polskich znaków diakrytycznych, uniemożliwia pozytywną weryfikację wniosku o potwierdzenie profilu zaufanego z danymi zawartymi w ewidencji PESEL.
Czy istnieje możliwość odbioru w konsulacie dokumentu tożsamości złożonego
w urzędzie w Polsce?
Nie ma takiej możliwości. W Wydziale Konsularnym Ambasady RP w Atenach możliwy jest odbiór jedynie paszportów, o które wnioskowano w Atenach.
Proszę powiedzieć kilka słów o sobie. Jak Pan spędza czas wolny – jeżeli taki się znajdzie?
Obecnie wciąż poznaję Ateny i okolice. Jak tylko mam czas, pochłaniam książki. Od czasów licealnych dużo jeżdżę na rowerze i przyznam, że trochę brakuje mi tej aktywności w Grecji.
Dziękuję za rozmowę i poświęcony czas.
© rozmawiała: Marzena Mavridis
