Muzeum Historii Polski udostępniło w internecie wystawę poświęconą Lidii Ciołkoszowej – działaczce niepodległościowej i socjalistycznej: publicystce i historyczce, członkini emigracyjnej PPS, autorce prac z dziejów ruchu socjalistycznego, redaktorce „Mojego wieku” Aleksandra Wata.
Wystawę można znaleźć na platformie Google Cultural Institute.
Jej biografia to coś więcej niż interesujący szlak życiowy: to wiele ważnych spraw i doświadczeń polskich i polsko-żydowskich, które schodzą się w jednym życiorysie. Tym samym bohaterka wystawy, żyjąca w latach 1902–2002, określana jest słusznie mianem świadka XX wieku.
Żydówka, socjalistka, Polka, patriotka – jest Ciołkoszowa od czasów wczesnej młodości, przez niemal całe swoje życie, przede wszystkim czołową działaczką Polskiej Partii Socjalistycznej, w Polsce i przez ponad pięć dekad na emigracji.
Urodziła się jako Lidia Kahan w Tomaszowie Mazowieckim, w zasymilowanej rodzinie żydowskiej, w której otrzymała tradycyjne wychowanie religijne i jednocześnie – w polskiej kulturze i patriotycznej polskiej tradycji.
Dzieciństwo spędziła w Łodzi – mieście „bajecznych karier, ale i „nędzy ludzkiej tak widocznej, że nawet dzieci to rozumiały”. Przykładem dla Lidii była jej matka, która zajmowała się działalnością na rzecz najuboższych; jej wrażliwość społeczną ukształtowała także działalność w harcerstwie i polska literatura.
Okres studiów w wymarzonym Krakowie, na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie ukończyła polonistykę, historię i Studium Pedagogiczne UJ z tytułem doktora, to oprócz działalności partyjnej i spotkań wybitnych przedstawicieli świata nauki i polityki, okres zaangażowania i pracy na rzecz dzieci i młodzieży (pracowała m.in. jako bibliotekarka i wykładowczyni Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego (TUR), wychowawczyni i organizatorka kolonii letnich i świetlic dla dzieci robotniczych).
W czasach studenckich poznała także swojego przyszłego męża Adama Ciołkosza, wybitnego polityka polskiej sceny międzywojennej, a po 1939 roku jednego z przywódców emigracji niepodległościowej w Londynie, dokąd dotarli Ciołkoszowie, uciekając przed prześladowaniami.
Ciołkoszowa również w Wielkiej Brytanii przez ponad pół wieku wierna swoim ideałom, wyraźnie rozgraniczająca socjalistyczne wytyczne swojej partii od komunistycznych dążeń dyktatury w ówczesnej Polsce, „zdecydowana przeciwniczka wchodzenia w koalicje ze strukturami postkomunistycznymi“, piastowała najwyższe funkcje w emigracyjnym ugrupowaniu PPS. Przez cały swój pobyt na obczyźnie kibicowała polskim dążeniom niepodległościowym: po Czerwcu ’76 także Komitetowi Obrony Robotników, później angażowała się w pomoc opozycjonistom „Solidarności” i kolejnej fali emigrantów. Przyjechała do Polski dopiero w październiku 1990 roku. Na XXV Zjeździe PPS (w listopadzie 1990r.) w Warszawie została wybrana Honorową Dożywotnią Przewodniczącą Partii.
Wystawa „JESTEM OSTATNIA“ przedstawia losy, poglądy, życiowe wybory i konsekwencję trwania przy nich – Lidii Ciołkoszowej – wybitnej działaczki politycznej i społecznej; autorki książek (m.in. „Zarys dziejów socjalizmu polskiego“), wielu artykułów i materiałów na temat polskiego ruchu robotniczego; wielokrotnie wyróżnianej (nagrodami literackimi: paryskiej Kultury – Paryż 1967, Stowarzyszenia Polskich Kombatantów – Londyn 1972 oraz fundacji im. Jurzykowskiego – New York 1973), ostatniej członkini przedwojennej krajowej Rady Naczelnej PPS, która za swą działalność uhonorowana została Krzyżem Polonia Restituta.
Wystawa „Jestem ostatnia“ dostępna jest także w darmowej aplikacji mobilnej z wystawami MHP, którą pobrać można w sklepie Google Play: https://play.google.com/store/apps/details?id=org.culturalspot.mobile.polishhistorymuseum&hl=pl
Źródło: Muzeum Historii Polski
