Muzeum Brytyjskie w Londynie, jedno z najważniejszych muzeów na świecie, posiada w swoich zbiorach ogromną liczbę eksponatów z różnych zakątków świata. Choć kolekcja zawiera także artefakty z Wielkiej Brytanii, największe emocje budzą eksponaty pochodzące z innych krajów, zdobyte w różnych okolicznościach historycznych.
Według oficjalnych danych, Grecja zajmuje szóste miejsce pod względem liczby zgromadzonych w muzeum przedmiotów, z liczbą 65 576 eksponatów. Wśród nich znajdują się m.in. słynne rzeźby z Partenonu, które od lat są przedmiotem sporu między Wielką Brytanią a Grecją.
Rzeźby z Partenonu – symbol sporu
Rzeźby z Partenonu, znane także jako Marmury Elgina, zostały przewiezione do Wielkiej Brytanii na początku XIX wieku przez Thomasa Bruce’a, 7. hrabiego Elgina, który działał za zgodą władz osmańskich okupujących wówczas Grecję. Od tego czasu Grecja wielokrotnie domagała się ich zwrotu, argumentując, że są integralną częścią ateńskiego Akropolu i powinny znajdować się w miejscu swojego pierwotnego przeznaczenia.
Oprócz Marmurów Elgina, w Muzeum Brytyjskim znajdują się inne cenne greckie artefakty, takie jak rzeźby z Mauzoleum w Halikarnasie, jeden z siedmiu cudów świata starożytnego, czy fragmenty świątyni Artemidy w Efezie.
Choć kolekcja muzeum liczy ponad 2 miliony obiektów, tylko około 80 000 jest wystawianych publicznie, co oznacza, że ogromna część zbiorów pozostaje niedostępna dla zwiedzających.
Rosnąca presja na repatriację
Dyskusje na temat zwrotu greckich artefaktów do ich ojczyzny nasiliły się w ostatnich latach. Podczas spotkania premiera Grecji Kyriakosa Mitsotakisa z liderem Partii Pracy Keirem Starmerem poruszono kwestię ewentualnego zwrotu Marmurów Elgina. Media donosiły także o tajnych rozmowach między Muzeum Brytyjskim a greckim rządem.
Grecja nie jest jedynym krajem domagającym się zwrotu swoich skarbów kultury. Egipt żąda zwrotu Kamienia z Rosetty, Nigeria – brązów z Beninu, a Etiopia – kolekcji Magdala. W obliczu rosnącej presji międzynarodowej Muzeum Brytyjskie stoi przed trudnym wyzwaniem pogodzenia zachowania swojej prestiżowej kolekcji z moralnymi i prawnymi żądaniami repatriacji.
Dziedzictwo kulturowe a współczesna odpowiedzialność
Spór o greckie artefakty w Muzeum Brytyjskim to część szerszej debaty o odpowiedzialności współczesnych instytucji wobec dziedzictwa kulturowego innych narodów. Repatriacja tych cennych przedmiotów mogłaby być symbolicznym krokiem w kierunku sprawiedliwości historycznej i zacieśnienia międzynarodowej współpracy w ochronie dziedzictwa kulturowego.
