Natura ma unikalny sposób odkrywania sekretów przeszłości – sięgających miliardów lat. Jednym z najbardziej spektakularnych miejsc, gdzie te tajemnice wychodzą na światło dzienne, jest Geopark Grevena-Kozani w północnej Grecji – uznany przez UNESCO za obiekt dziedzictwa kulturowego. To wyjątkowe miejsce oferuje fascynującą podróż w głąb historii Ziemi.
Geopark stanowi żywe muzeum geologii, które odsłania zjawiska kształtujące naszą planetę na przestrzeni eonów. Jak wyjaśnia geolożka i koordynatorka naukowa geoparku, Anna Batsi, w rozmowie z CNN Greece: „Każdy geopark UNESCO musi posiadać swój wyróżnik – tożsamość. W naszym przypadku jest nią Dolina Messio Nero, gdzie stykają się płyty tektoniczne Europy i Afryki”. Choć ta granica nie jest widoczna na pierwszy rzut oka, szlak przecinają tablice informacyjne, które pomagają zrozumieć niezwykłą historię geologiczną regionu.
Dotknąć miliarda lat
Jednym z najbardziej emocjonujących doświadczeń w Geoparku Grevena-Kozani jest możliwość dosłownego dotknięcia skał liczących od 1 do 2 miliardów lat – najstarszych w całej Grecji. Wśród nich znajdują się pozostałości po rozpadzie superkontynentu Pangea, który miliony lat temu dał początek oceanowi Tetydy.
Tetydy – mityczna żona Okeanosa i matka wszystkich wód Ziemi – była rzeczywistym oceanem, który rozciągał się od dzisiejszej Wielkiej Brytanii aż po Chiny. To właśnie jego osady, o tęczowej palecie barw, można oglądać i dotykać w zachodniej Macedonii. „Właśnie te oceaniczne skały są kluczowym elementem tożsamości naszego geoparku” – podkreśla Batsi.
Ślady lodowców i „Mała Kapadocja”
Na terenie geoparku zachowały się także ślady stosunkowo młodych zjawisk – polodowcowych dolin i kanionów, powstałych tysiące lat temu w wyniku topnienia lodowców. Choć dokładny wiek tych formacji wciąż wymaga badań, ich ślady można dostrzec w jeziorach smoczych (tzw. dragon lakes), ostrych grzbietach górskich i głębokich dolinach.
W Kozani znajduje się również „Mała Kapadocja” – formacje skalne ukształtowane przez erozję, przypominające słynne tureckie krajobrazy. Inną atrakcją są najdłuższe na świecie skamieniałe ciosy słonia, przechowywane w Muzeum w Milia (Grevena), wpisane do Księgi Rekordów Guinnessa. Te oraz inne znaleziska pozwalają odtworzyć środowisko sprzed czterech milionów lat.
Dziedzictwo UNESCO i lokalna odpowiedzialność
Geopark Grevena-Kozani uzyskał status geoparku UNESCO w 2021 roku, po siedmiu latach intensywnych starań. To prestiżowe wyróżnienie podkreśla globalne znaczenie tego miejsca. Jak zaznacza Anna Batsi: „Naszą rolą jest edukacja mieszkańców na temat skarbu, który mają tuż obok siebie”. Apeluje, by lokalna społeczność zachodniej Macedonii doceniła i chroniła ten wyjątkowy fragment ziemi – naturalny cud wpisany na listę UNESCO.
