W Grecji co roku rosną setki gatunków grzybów leśnych, głównie w lasach jodłowych lub na terenach górskich, na polanach i też w głębi lądu, nad rzekami lub jeziorami.
Greckie grzyby leśne są najwyższej jakości i są bardzo smacznym, zdrowym i pożywnym produktem, ponieważ są pokarmem bogatym w białko, minerały i pierwiastki śladowe. Spośród tysięcy gatunków grzybów w Grecji tylko 150 jest jadalnych. Warto jest je zbierać i dodać do swoich codziennych potraw samemu wymyślając nowe pyszne połączenia smakowe. Na początku można także przeszukać internetowe przepisy i spróbować odtworzyć istniejące już wykwintne dania z grzybami.
Najlepsza pora na grzybobranie to okres jesieni lub wiosny, ponieważ owocniki grzybów wymagają wilgotności i łagodnych temperatur, aby się pojawić i być gotowymi do zebrania.
W całym kraju działają kluby, które organizują wycieczki z przewodnikiem po lasach dla tych, którzy chcą zagłębić się w tajemniczy i fascynujący świat grzybów. Czasami takim zajęciom towarzyszy degustacja grzybów we wspaniałej przyrodzie okolicy. Region Macedonii Zachodniej, a zwłaszcza obszar Greweny, jest miejscem, w którym można znaleźć największą różnorodność grzybów, ponieważ miejscowi są ekspertami w zbieraniu grzybów. Dzięki nim ta okolica przyciąga turystów i grzybiarzy z Grecji, jak i zagranicy.
Grewena – grzybowa stolica Grecji
Odwiedzając to miasto, można się dowiedzieć wszystkiego o grzybach, procesie ich zbierania i degustacji, ponieważ Grewena jest uważana za „grzybową stolicę” Grecji, pierwsze miasto na ziemi oficjalnie uznane za „miasto grzybów”.
Region Greweny ma długą tradycję w rejestrowaniu, zbieraniu oraz wieloaspektowej promocji i wykorzystywaniu grzybów leśnych, których jest pod dostatkiem w otaczającym środowisku. W całej prefekturze zarejestrowano ponad 2500 gatunków grzybów z 7000 gatunków występujących w Grecji i chociaż setki z nich są jadalne, tylko dziesięć gatunków trafia na stoły i do handlu. Grzyby są częścią lokalnej kultury i przekształciły się w znak rozpoznawczy Greweny, przyciągając tysiące odwiedzających przez cały rok.
George Konstantinidis jest nauczycielem i prezesem Friends of Mushrooms of Greece (Przyjaciele Grzybów Grecji). Od 33 lat jego nazwisko utożsamiane jest z promocją grzybów w Grewenie, ale także w całym kraju. Konstantinidis przyczynił się do identyfikacji setek gatunków, napisania książek, organizacji imprez i nie tylko. Jak twierdzi, grzyby są częścią lokalnej kultury w Grewenie.
Leśne grzyby z Greweny, oprócz tego, że są wyśmienitym pokarmem i składnikiem do przygotowania wysokiej jakości żywności, są również źródłem inspiracji dla miłośników fotografii i sztuki (malarstwa, rzeźby itp.). Spacer po mieście ujawni wiele dzieł artystycznych, które zdobią centralne punkty miasta oraz wiele firm gastronomicznych i przetwórstwa grzybów, co wywiera wrażenie.
Poszukiwanie i zbieranie grzybów w bogatej i dzikiej przyrodzie Greweny to wyjątkowe przeżycie dla całej rodziny, łączące wiedzę, rekreację i aktywność fizyczną.
Region ten jest domem dla rzadkich gatunków europejskich, niektóre z nich są zagrożone wyginięciem. Oto informacje o niektórych z nich:
- Smardz, ze stożkowym lub jajowatym kapeluszem, jest uważany za jeden z najsmaczniejszych i najdroższych grzybów, ustępując jedynie truflom. Koneserzy grzybów bardzo wysoko cenią smak smardza, który najlepiej pasuje do zup, sosów, wędlin, dań mięsnych i rybnych.
- Kurka, czyli pomarańczowy lub żółty, falisty, w kształcie trąbki lub odwróconego lejka grzyb, wpływa zaskakująco na kubki smakowe swoim delikatnym owocowym smakiem. Idealnie komponuje się z białymi sosami do dań z drobiu lub jagnięciny.
- Prawdziwek (borowik szlachetny) jest duży i puszysty o smaku kasztanów i orzechów laskowych. Można się nim delektować jako meze (przystawki), z grilla lub smażony, a także jako dodatek do dań rybnych, omletów czy risotto.
- Lejkowiec dęty to jadalny grzyb znany również jako „czarna trąbka”, który ma wykwintny kwiatowy i subtelny wędzony smak, co sprawia, że jest idealnym dodatkiem do dziczyzny.
- Muchomor cesarski to bardzo rzadki gatunek grzybów o wyśmienitym smaku przypominającym owoce morza. Starożytni pisarze greccy i łacińscy wychwalali wartości odżywcze i kulinarne tego aromatycznego grzyba.
Muzeum Grzybów w Lavdas i festiwal w Grewenie
Jeśli znajdzie się dodatkowy czas, warto odwiedzić Muzeum Grzybów we wsi Lavda, 32 km na południowy wschód od Greweny. To niewielka górska wioska na zboczach północnego Pindos, gdzie w tradycyjnym kamiennym budynku znajdują się grzyby, suszone i rzeźbione okazy, które zostały umieszczone w gablotach, czyniąc z nich miniatury natury. Informacje o wszystkich rodzajach grzybów opatrzone są bogatą bibliografią i materiałem audiowizualnym.
Muzeum jest małe z replikami i świeżymi grzybami, które zmieniają się co tydzień, w zależności od pory roku, a wolontariusze pomagają utrzymać muzeum.
Ponadto w Grewenie latem odbywa się grecki festiwal grzybów – jeden z największych tego typu festiwali w Europie. Zeszłego lata wydarzenie zgromadziło 12 000 odwiedzających z całego świata.
Miejsca w Grecji na zbieranie grzybów
Chociaż Grewena jest uważana za grzybową stolicę Grecji, nie oznacza to, że reszta kraju nie nadaje się do grzybobrania. Poniżej podamy kilka mniej znanych miejsc z jadalnymi gatunkami grzybów w lasach Macedonii, Epiru i Tesalii, które również zadowolą każdego poszukiwacza grzybów.
Valia Calda
Nazwa Valia Calda, co w języku aromańskim oznacza „ciepłą dolinę”, nawiązuje do unikalnego mikroklimatu tego obszaru, ponieważ gdy reszta Greweny zamarza, temperatura w dolinie pozostaje wyższa, umożliwiając dalszy rozwój grzybów.
Wśród gęstej roślinności złożonej z sosny czarnej, dębu i krzewów można dostrzec różne odmiany grzybów; przeważają jednak borowiki i czubajka kania na terenach zakrzewionych oraz pospolita pieczarka łąkowa na równinach górskich. Warto wyróżnić jeden szczególny gatunek: rzadka gąska sosnowa (tricholoma) – rodzaj matsutake – która dzięki obecności sosny czerwonej występuje tylko tutaj i w regionie Florina.
Do Valii Calda można dojechać samochodem z miejscowości Perivoli przez przejścia graniczne Stavros lub Krania. Po zejściu do doliny z polnej drogi, grzyby będą widoczne we wszystkich kierunkach.
Zagori
Ze względu na brak działalności przemysłowej w regionie, Zagori – a bardziej ogólnie cały Epir – może walczyć o tytuł najczystszego obszaru w Grecji. W związku z tym jego ziemia daje grzyby doskonałej jakości.
Ogromna różnorodność grzybów występujących w regionie odzwierciedla wielkość lasu i rozmaitość roślinności. Niektóre z grzybów są bardziej wyjątkowe niż inne, jak na przykład kilka niespotykanych gatunków kurek i słynna soplówka jeżowata (Hericium erinaceus), rzadki grzyb leczniczy, który rośnie w dojrzałych lasach dębowych – które generalnie uległy degradacji w Grecji, ale nie w Zagori.
Szlak, który zaczyna się poza wioską Kipi i prowadzi na wschód w kierunku Fragades, jest łatwy. Wędrując tą ścieżką można spotkać wiele gatunków grzybów – również latem.
Góry Pelion (Pilio)
W tym rejonie imponuje lokalna wiedza na temat grzybów, które są częścią codziennego życia mieszkańców, a nawet małe dzieci potrafią rozróżnić najpopularniejsze gatunki jadalne. Jesienią łączy się zbieranie grzybów i kasztanów, ponieważ wokół drzew w gajach kasztanowców rosną leśne grzyby.
Pierwszym grzybem w sezonie, który się tu pojawia, jest czubajka kania (Macrolepiota procera), a następnie muchomor cesarski i borowiki.
Pilio jest otoczone ścieżkami i, w zależności od warunków pogodowych, już w lasach wokół wiosek można znaleźć grzyby.
Kastoria
Vitsi jest wypełnione borowikami, smardze można też znaleźć po drugiej stronie Kastorii, niedaleko Argos Orestiko.
W większości grzybiarze są jak rybacy: nigdy nie ujawniają swoich najbogatszych terenów łowieckich. Natomiast członkowie Stowarzyszenia Przyjaciół Grzybów Zachodniej Macedonii z siedzibą w Kastorii chętnie dzielą się swoimi sekretami. Założone w 1999 roku stowarzyszenie rozwinęło swoją szeroką ofertę działań, która obejmuje festiwale, seminaria, spotkania i imprezy tematyczne.
Będąc starym zwyczajem w okolicy, grzybobranie jest praktykowane przez wielu mieszkańców. Region posiada również rekord: w październiku 2010 r. ówczesny prezes stowarzyszenia Giorgos Setkos odkrył pierwszą białą truflę w Grecji. W rezultacie Grecja dołączyła do małej listy krajów, o których wiadomo, że są domem dla jednego z najrzadszych i najdroższych rodzajów grzybów.
Metsowo
Metsowo jest popularnym celem miłośników grzybów, ponieważ można tu znaleźć prawie wszystkie jadalne gatunki grzybów i trufli. Gęste lasy bukowe i wysokie wzniesienia przyciągają grzybiarzy nawet latem.
Borowiki, kurki, smardze i rydze – innymi słowy szczególnie smaczne grzyby – rosną obficie zarówno w Mestowie, jak i w szerszym regionie wschodniego Zagori. Większość z nich pojawia się dwa razy w roku – wiosną i jesienią – w zależności od deszczu, temperatury i wysokości. Na szczególną uwagę zasługuje pępowniczka dzwonkowata, która rośnie w lasach sosnowych, a także trufle, które swoją obfitość zawdzięczają obecności dzików, które rozprzestrzeniają grzyby poprzez swoje odchody.
Na ścieżce, która łączy samo Metsowo z jeziorem w źródłach Aoos, można napotkać mnóstwo wspaniałych gatunków.
Zofia Masalska
