Od niedzieli, 12 października, Unia Europejska rozpoczyna wdrażanie nowego biometrycznego Systemu Wjazdu/Wyjazdu (Entry/Exit System – EES), który zastąpi tradycyjne stemplowanie paszportów. Zmiana obejmie obywateli państw spoza UE, w tym m.in. Australię, Wielką Brytanię, USA i Kanadę, podróżujących do krajów strefy Schengen na krótkie pobyty.
Czym jest system EES?
System Entry/Exit (EES) to zautomatyzowany system rejestracji danych obywateli państw trzecich, którzy przekraczają zewnętrzne granice Unii Europejskiej w celach krótkoterminowych. Każdorazowo przy wjeździe lub wyjeździe z terytorium krajów uczestniczących w systemie, dane podróżnych będą zapisywane w centralnej bazie.
Wśród państw objętych systemem EES znalazły się m.in.:
Austria, Belgia, Bułgaria, Chorwacja, Czechy, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Niemcy, Polska, Portugalia, Szwecja, Włochy, Norwegia, Szwajcaria, Islandia, Liechtenstein, Luksemburg, Malta, Rumunia, Słowacja, Słowenia, Węgry oraz Łotwa i Litwa.
Jak długo można przebywać w Europie?
„Krótkotrwały pobyt” w rozumieniu przepisów EES oznacza do 90 dni w ciągu dowolnych 180 dni, liczonych łącznie dla wszystkich krajów uczestniczących w systemie.
Kogo dotyczy nowy system?
System obejmie tzw. obywateli państw trzecich, czyli osoby nieposiadające obywatelstwa żadnego z państw członkowskich UE, ani też Islandii, Liechtensteinu, Norwegii lub Szwajcarii.
Wyjątek stanowią Irlandia i Cypr, które – jak podaje The Guardian – nadal będą prowadzić tradycyjną kontrolę paszportową.
Pieczątki odchodzą do historii
Zamiast stemplowania paszportów, system EES będzie:
- rejestrował dane biometryczne – zdjęcia twarzy i odciski palców,
- zapisywał daty wjazdu i wyjazdu,
- automatycznie obliczał dozwoloną długość pobytu.
Według oficjalnej strony UE, nowy system przyspieszy kontrole graniczne, zwiększy bezpieczeństwo i usprawni pracę służb granicznych, eliminując błędy i nadużycia związane z ręcznym stemplowaniem dokumentów.
Cele wprowadzenia EES
- skuteczniejsze zapobieganie nielegalnej migracji,
- łatwiejszy dostęp do danych o podróżnych dla służb granicznych,
- zwiększenie bezpieczeństwa granic i ograniczenie ryzyka nadużyć wizowych.
Kiedy system zacznie działać?
Pierwsze wdrożenie EES rozpocznie się 12 października 2025 roku, a pełne uruchomienie planowane jest do 10 kwietnia 2026 roku.
Co czeka podróżnych?
Podróżni spoza UE będą musieli zarejestrować się przy pierwszym przekroczeniu granicy, podając dane osobowe oraz biometryczne. Rejestracja potrwa zaledwie kilka minut, jednak – jak ostrzega The Guardian – początkowo mogą występować opóźnienia i dłuższe kolejki.
Dane osobowe będą przechowywane przez 3 lata, a przy kolejnych podróżach wystarczy jedynie ponowne zeskanowanie odcisków palców lub twarzy.
Osoby korzystające z automatycznych kiosków na lotniskach lub – tam, gdzie będzie to możliwe – z aplikacji mobilnej, przejdą odprawę znacznie szybciej.
Dłuższe pobyty
Nowy system nie dotyczy osób planujących pobyt powyżej 90 dni. W przypadku takich wyjazdów nadal obowiązują indywidualne umowy wizowe pomiędzy poszczególnymi krajami a państwami spoza UE.
Przykładowo, Australia ma zawarte umowy o ruchu bezwizowym z wieloma krajami strefy Schengen, m.in. z Austrią, Niemcami, Finlandią, Holandią czy Szwecją.
Każde państwo posiada jednak własne zasady dotyczące dłuższych pobytów, dlatego podróżni powinni wcześniej zapoznać się z lokalnymi przepisami wizowymi.
Wprowadzenie biometrycznego systemu EES to kolejny krok Unii Europejskiej w kierunku cyfryzacji granic i zwiększenia bezpieczeństwa podróży. Choć początkowo może on wydłużyć czas odpraw, docelowo ma ułatwić i przyspieszyć przekraczanie granic oraz zapewnić lepszą ochronę danych wszystkich podróżnych.
