W najbliższą niedzielę, 28 października o godz. 12:30 br. w kościele Serca Chrystusa Zbawiciela przy ul. Michail Voda 28, odbędzie się Msza św. poświęcona 30-leciu edukacji polskich dzieci w Grecji.
Serdecznie zapraszamy
Geneza powstanai polskich placówek edukacji w Grecji
„Pierwsze próby powołania do życia oświaty polonijnej na terenie Grecji czyniono w połowie lat 80-tych. W 1988 roku z inicjatywy ks. Stanisława Móla doszło do powstania pierwszej polskiej szkoły w Atenach, która przyjęła imię Romka Strzałkowskiego i działała przy parafii rzymsko-katolickiej. W roku 1994 otwarto drugą polską szkołę przy Związku Polsko-Greckim” im. Iwanowa Szajnowicza. Dzisiejsza szkoła istnieje oficjalnie od września 1997 r., powołana rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z 28 listopada 1996 r. Placówka ta, podobnie jak wiele innych tego typu szkół na całym świecie, jest finansowana przez Ministerstwo Edukacji Narodowej i działa w oparciu o identyczne dla wszystkich polskich szkół przepisy. 19 września 1997r. odbyła się inauguracja nowego roku szkolnego. W ten sposób skonkretyzowane zostały wieloletnie działania przedstawicieli ośrodków polonijnych i nauczycieli.
Zalożyciele pierwszej polskiej szkoły w Atenach
Myśl powstania budynku szkolnego dla dzieci polskich pojawiły się w greckim środowisku imigracyjnym w 1985 r. W tym też roku Kuria Arcybiskupia greckiego kościoła katolickiego w Atenach przy ul. Omirou 9 oddała na cele emigracji jedną z sal, znajdującą się na parterze w budynku kurii. Sala ta stanowiła tzw. „ochronkę” dla dzieci imigrantów polskich w wieku przedszkolnym i podstawowym. Był to zalążek polskiej szkoły w stolicy Grecji. Ochronka została zarejestrowana w 1986 r. w Polskiej Macierzy Szkolnej w Londynie. Na patrona placówki wybrano Romka Strzałkowskiego – trzynastoletniego ucznia, który zginął w czerwcu 1956 roku, w trakcie zamieszek na ulicach Poznania. Wkrótce, z powodu trudności lokalowych, działalność ochronki zawieszono. W obliczu narastających problemów polska imigracja w Atenach w marcu 1987 r. rozpoczęła rozmowy z greckim Caritasem, o umożliwieniu adaptacji budynku Caritasu przy ul. Kapodistriou 52. Budynek ten miał być kontynuacją „ochronki” dla polskich dzieci i jednocześnie miał umożliwić w przyszłości zorganizowanie oficjalnej szkoły polskiej z pełnymi wymogami wynikającymi z tego tytułu: harmonogramem zajęć szkolnych, kadrą pedagogiczną rekrutującą się z absolwentów szkół wyższych oraz świadectwami honorowymi przez polskie władze. Rozmowy z Caritasem prowadzone były przez kilka miesięcy. W 1987 r. we wrześniu polscy imigranci poinformowali Caritas o ilości chętnych dzieci chcących uczęszczać na zajęcia szkolne oraz o ramach czasowych, w których zajęcia należałoby prowadzić. 21 września zawarta została umowa pomiędzy imigracją a Caritasem, regulująca sytuację oświatową polskich emigrantów. Na mocy tego porozumienia Grecki Caritas udostępnił dzieciom uchodźców polskich trzy pomieszczenia w terminie od 22.09.1987 do 30.04.1988 r. w godz. 7.30 do 16.00, czyli przez pięć dni w tygodniu, przy czym w czasie świąt i ferii zimowych budynek Caritasu miał być zamknięty. W maju 1988 r. po zakończeniu roku szkolnego, sale miały być pozostawione w czystości i porządku. Opłata za uczęszczające do „ochronki” dziecko wynosiła 3000 drachm, z czego 1000 drachm pobierał Caritas, aby zabezpieczyć potrzeby własne. Nauczyciele zobowiązani zostali do sprzątania pomieszczeń i toalet, w których odbywały się zajęcia; zabroniono pozostawiania dzieci bez opieki wychowawców oraz wychodzenia dzieciom na balkony. Pełną odpowiedzialność za bezpieczeństwo dzieci i za szkody wyrządzone przez nie mieli ponosić nauczyciele. W takich warunkach i na takich uwarunkowaniach miała zaistnieć i funkcjonować Wolna Szkoła polska w Atenach. W dniu 22.09.1987 roku budynek Caritasu udostępniono, by kilka dni później go zamknąć, a w dniu 28 września 1987 roku przekazano polskim imigrantom następującą informację: „Stowarzyszenie Caritas po rozpatrzeniu problemu zdecydowało wycofanie oferty udostępnienia budynku przy ul. Kapodistriou 52 z następujących przyczyn: w/w budynek jest nieodpowiedni do użytkowania go w charakterze szkoły; istnieją przeszkody prawne związane z niespełnieniem wymogów bezpieczeństwa i higieny przez w/w budynek; Stowarzyszenie Caritas winno być otwarte dla wszystkich kategorii ludzi, którzy potrzebują pomocy, dla wszystkich narodowości uchodźców. Działalność jego jest ukierunkowana na zaspokojeniu potrzeb ludzi bezrobotnych lub znajdujących się w stanie nędzy materialnej”. Decyzja ta spowodowała, iż Polacy napisali prośbę o interwencję do papieża Jana Pawła II. W 1988 r. polscy jezuici rozpoczęli starania o reaktywowanie szkoły. Na nową siedzibę przeznaczono jednopiętrowy budynek przy ul. Smyrnis 28.
Szkoła im. Romka Strzałkowskiego
W dniu 24 października 1988 r. odbyła się oficjalna inauguracja rozpoczęcia zajęć w Katolickiej Szkole Polskiej im. Romka Strzałkowskiego, nad którą opieką sprawowała Polska Macierz Szkolna w Londynie. W tym samym czasie funkcjonował Punkt Konsultacyjny przy Ambasadzie RP. Było to miejsce, w którym języka polskiego, geografii i historii Polski uczyły się dzieci pracowników dyplomatycznych oddelegowanych z kraju. Rok szkolny 1989/1990 rozpoczął się 18 września, zapisanych było 439 uczniów. Z ogłoszeń duszpasterskich z marca 1990 można było dowiedzieć się o nowych zasadach obowiązujących w szkole;
1. Na końcu każdego miesiąca wywieszona będzie pełna lista wpływów i rozchodów finansowych szkoły, co będzie można sprawdzić na tablicy ogłoszeń w szkole;
2. Opłata za nauką powinna być dokonywana do 15-stego dnia miesiąca poprzedzającego, np. 15 listopada za grudniowy miesiąc nauki;
3. Za nieterminowe wpłaty będzie najpierw stosowana kara finansowa, a później będzie dziecko skreślone z listy uczniów;
4. W związku z tym, że nauczyciele i obsługa szkoły pobierają stałą pensję miesięczną, opłata za naukę pobierana jest w całości, niezależnie od frekwencji ucznia;
5. Ewentualne nadwyżki przeznaczone będą na potrzeby szkoły i dzieci, o czym rodzice będą na bieżąco informowani.
Początki polskiej placówki oświatowej wzbudzały duże zainteresowanie ze strony ambasady polskiej w Atenach. Miało to swój wyraz w spotkaniach zarówno z przedstawicielami szkoły, księżmi jak i polskimi emigrantami. W listopadzie 1989 roku, na jednym z takich spotkań odnotowano co następuje: „Od nowego roku szkolnego nie jest już (szkoła – przyp. autora) kierowana przez Komitet Rodzicielski, który poprzednio był przeciwny przyjmowaniu jakiejkolwiek pomocy od państwa polskiego. Na czele szkoły, jak formalny i rzeczywisty opiekun, stanął ksiądz Wit Pasierbek, który od trzech miesięcy kieruje polską parafią rzymsko-katolicką w Atenach. Ks. W. Pasierbek i jego pomocnik ks. Wacław Rusiniak opowiadają się zdecydowanie za korzystaniem przez szkołę z możliwie daleko idącej pomocy państwa polskiego. Zapewniają, że taka sama jest opinia kierownictwa szkoły (kierowniczki i jej zastępców) oraz pracujących w niej polskich pedagogów i większości członków nowego Komitetu Rodzicielskiego.” Niewątpliwie na zmianę stanowiska w tej kwestii zasadniczy wpływ wywarły zmiany w tym kraju, a przede wszystkim powołanie na premiera T. Mazowieckiego. Ambasada polska miała wiele propozycji co do rozwiązania pojawiających się wciąż nowych problemów. Planowano zorganizowanie nowych podręczników szkolnych, lektur, koloni letnich na terenie Polski. Pojawiła się nawet propozycja powstania szkoły prywatnej w Atenach, która miała działać za zgodą greckich władz. Takie były plany, jednak pomimo starań w ambasadzie nie udało się w dostateczny sposób pomóc polskiej placówce oświatowej w Atenach. Mimo to, latem 1990 roku w budynku szkolnym działało biuro wakacyjne, dając możliwość skorzystania uczniom z organizowanych letnich kolonii. Kolejne lata przyniosły kilka zasadniczych zmian i wciąż powiększającą się liczbę uczniów, co z tym idzie także nauczycieli. Normą stawały się letnie kolonie, z których korzystało coraz więcej dzieci. W roku szkolnym 1900/1991 nastąpiło uregulowanie statusu prawnego budynku szkoły: „W nowym roku szkolnym (…) zależna będzie od Ministerstwa Edukacji Narodowej w Warszawie. Tak jak dotychczas – patronat nad szkołą sprawować będą księża jezuici z parafii Serca Jezusowego w Atenach. Opłata za naukę utrzyma się na stałym poziomie zbliżonym do dotychczasowego. Świadectwa wydawane przez szkołę uznawane będą w Polsce, Kanadzie, Stanach Zjednoczonych, jak i w innych krajach.” Rok szkolny 1991/1992 był pierwszym, w którym szansę nauki zgodnie z programem nauczania dostały także dzieci, które wraz z rodzicami mieszkały na wyspach greckich. Zdawały one co 2-3 miesiące egzaminy w Szkole Polskiej w Atenach, z materiału wcześniej przerabianego w domu z rodzicami. W roku szkolnym 1992/1993 zwiększyła się liczba pomieszczeń, udostępniono wcześniej remontowane drugie piętro, gdzie znajdowała się biblioteka, świetlica i dodatkowe sale. Dzięki temu dzieci nie musiały już uczęszczać do szkoły na trzy zmiany. Zakupiono nowe książki do biblioteki, jako pomoce dydaktyczne, zakupiono telewizor i magnetowid. „W dalszy ciągu budynek szkolny nie imponował estetyką i funkcjonalnością; ogólnie użytkownikom dokuczała ciasnota; poważnie odczuwało się brak sali gimnastycznej. Przy szkole nie było także podwórka, gdzie uczniowie mogliby wychodzić na przerwy (…). Przeznaczono na rzecz Szkoły Polskiej dary w postaci książek, między innymi od Wspólnoty Polskiej oraz Wydziału Polonii Deparlamentu Konsularnego i Wychodźstwa polskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Poza tym zaczęło wówczas działać kółko plastyczne dla dzieci uzdolnionych w rysunku; społecznie prowadziła je Helena Zadrejko. Zakończenie roku szkolnego odbyło się 14 czerwca, na którym Jerzy Nagórski – dyrektor szkoły stwierdził m.in.: „Kierowanie polską placówką w Atenach powierzono mi jako zajęcie dodatkowe po wcześniejszych ustaleniach prezydenta szkoły – o. Stanisława Głaza i ambasadora RP w Atenach, Ryszarda Żółtanieckiego. Na początku roku szkolnego program pracy szkoły zakładał, iż placówka ta winna przede wszystkim spełniać rolę edukacyjną, a następnie kulturotwórczą, a w dalszej kolejności – konsolidującą środowisko emigracji polskiej w Atenach. Nie mogliśmy zgodzić się z funkcją, w jakiej widziało szkołę wielu rodziców, a więc „przechowalni”. Na szczęście większość rodziców nie traktowała szkoły w podobny sposób. Czy udało się nam zrealizować zamierzenia? I tak i nie. Nie dlatego, że na pełną ich realizację potrzeba jest znacznie więcej czasu, więcej pieniędzy, większego zaangażowania ludzi chcących pomóc szkole, lepszych warunków lokalowych i przede wszystkim (jest to podstawa) – legalizacji szkoły. W pojęciu greckich władz – szkoła polska nie istnieje, nie można wiec rozmawiać o legalizacji czegoś, czego nie ma, nawet jak tym „czymś” jest budynek od rana do wieczora tętniący życiem i pracą. Szkoła jest przyparafialna, a przecież parafia też nie jest polską placówką duszpasterską, jak wielu z nas sądzi. Na każde przedsięwzięcie, każdą inicjatywę, każdy krok poza szkołą musimy uzyskać zgodę gospodarzy parafii, a więc greckiego proboszcza. Do sukcesów zaliczyłbym fakt istnienia naszej placówki, mimo tylu przeciwności i trudności, na jakie napotykamy”. Od roku 1994 program nauczania Szkoły im. Romka Strzałkowskiego został dopasowany do wymogów i norm polskiego Ministerstwa Edukacji Narodowej i od tamtej chwili jest on taki sam jak w Polsce. Ponadto świadectwa szkolne otrzymywane przez dzieci opatrzone są pieczątką szkoły przy ul. Tynieckiej w Warszawie, ponieważ Szkoła Polska w Atenach została afiliowana do jednej z warszawskich szkół. W roku szkolnym 1992/1994 nowym dyrektorem szkoły mianowano mgr Lucynę Targońską. Wraz z nią pracowało jeszcze trzynastu pedagogów. W roku 1994 powstała także druga polska szkoła przy Niezależnym Związku Polsko-Greckim. Szkoła ta nosiła imię Iwanowa Szajnowicza i mieściła się przy ul. Wiktora Hugo. Jednak fakt istnienia kilku placówek edukacyjnych działał destrukcyjnie zarówno na nauczycieli jak i uczniów, nie sprzyjało to także nastrojom w środowisku polonijnym, ale przede wszystkim miało to negatywny wpływ na sam proces dydaktyczny. W ówczesnym czasie najważniejszą rzeczą było stworzenie państwowej szkoły polskiej w Atenach i uzyskanie prawa do wydawania świadectw, uprawniających do kontynuowania przez dzieci nauki w Polsce. Nauczyciele, by tego dokonać, nawiązali współpracę z Ministerstwem Oświaty i Wychowania w Polsce. Egzaminy były przeprowadzone ze wszystkich przedmiotów. Na wszystkich poziomach nauczania przeprowadzała je komisja składająca się z nauczycieli wydelegowanych z Warszawy z MOiW. To pozwalało na otrzymywanie polskiego świadectwa przez uczniów. W roku 1996 doszło do połączenia dwóch rad pedagogicznych (ze szkoły R. Strzałkowskiego i I. Szajnowicza).
Więcej informacji na stronie: http://www.ateny.jezuici.pl/
