Antyczne mozaiki Zeugmy w Turcji są prawdziwymi archeologicznymi skarbami, które można podziwiać w Muzeum Mozaik w Zeugmie i Gaziantep, w Turcji.
Muzeum o powierzchni 30 tys. m², które otworzyło się we wrześniu 2011 r., jest największym muzeum mozaik na świecie. Zawiera 1700 m² antycznych dzieł sztuki.
Największym skarbem muzeum są mozaiki znalezione w Zeugmie, które zostały ufundowane w 305 r. p. n. e. przez Seleukosa I Nikatora, jednego z generałów Aleksandra Wielkiego. Po śmierci Aleksandra jego generałowie podzielili imperium między siebie. Choć Seleucydzi przenieśli swoją stolicę do Antiochii, Seleucja stała się ważnym centrum handlowym, kultury hellenistycznej i regionalną władzą pod rządami Seleucydów.
Mieszkańcy miasta byli Grekami, Syryjczykami i Żydami. Było to wpływowe miasto z populacją liczącą 80 tys. mieszkańców. W II i III w. p. n. e. Seleucja mogła konkurować z innym wielkim centrum hellenizmu, Aleksandrią w Egipcie.
W 64 r. p. n. e. miasto zostało podbite przez Imperium Rzymskie i przemianowane na Zeugmę (słowo oznaczające „most” lub „przejście” w języku starogreckim). W 253 r. miasto zostało podbite przez perskich Sasanidów. Był to koniec jego świetności.
Do 2000 r. skarby Zeugmy były dość nieznane. 80% Zeugmy jest w tym momencie pod wodą, ponieważ miasto zostało zalane przez wodę z pobliskiego sztucznego jeziora. Archeolodzy zostali natychmiast powiadomieni o powodzi i zaczęli ratować antyczne mozaiki. Większość z nich z II w. p. n. e., czyli sprzed czasów rzymskich, zostało odratowanych. Tylko niektóre z nich wydają się być z czasów rzymskich, ponieważ przedstawiają greckie i rzymskie bóstwa razem. W dodatku niektóre mozaiki odbiegają od czystego stylu i obrazowania hellenistycznego, co również sugeruje, że powstały w czasach rzymskich.
Wykopaliska w Zeugmie należą do Światowego Dziedzictwa UNESCO. Zachowane części antycznego miasta to agora hellenistyczna, rzymska agora, dwie świątynie, arena, teatr, dwie łaźnie, baza wojskowa rzymskiego legionu, helleńskie i rzymskie mury miasta oraz wschodnie, południowe i zachodnie nekropolie.
Zeugma jest znaczącym punktem na mapie dla zrozumienia integracji kultury helleńskiej i semickiej oraz miejscem narodzin synkretyzmu kulturowego w regionie.
opr. Anna Lica
