Historia muzyki greckiej, tak jak historia samego istnienia kraju, jest zapewne jedną z dłuższych w porównaniu do innych państw w Europie. Pierwsze ślady kultury muzycznej w regionie sięgają 3500 r. p.n.e., także wpływ greckiej twórczości nie powinien nikogo dziwić.
Od starożytnej Grecji po Cesarstwo Bizantyńskie, wielu wielkich kompozytorów przyczyniło się do powstania tej pięknej formy sztuki poprzez tworzenie utworów wykorzystywanych do rozrywki, podziwiania, opisywania doświadczeń własnych oraz ludu i współcześnie w produkcjach filmowych.
Zaprezentujemy siedem najbardziej legendarnych greckich kompozytorów, skupiając się na ich autorskiej muzyce. Po zapoznaniu się z ich wstępnymi informacjami polecamy wyszukać i posłuchać niektórych utworów, które wymienimy lub samemu znaleźć kompozycje najciekawszych według Was autorów.
Mikis Theodorakis
Był greckim kompozytorem i autorem tekstów, któremu przypisuje się ponad 1000 dzieł. Większość jego twórczości skupia się na klasycznej muzyce greckiej XX wieku, opartej na różnych gatunkach, lecz w trakcie swojej kariery przyczynił się zarówno do greckiego, jak i międzynarodowego przemysłu muzycznego.
Na swoim koncie Theodorakis ma wiele utworów symfonicznych, kantat, muzyki kameralnej, baletów, oper i muzyki do filmów Grek Zorba (1964), Serpico (1973) i Z (1969). Skomponował także „Trylogię Mauthausen”, znaną również jako „Balladę o Mauthausen”, często opisaną jako jego najpiękniejsze dzieło muzyczne i być może jego najlepsze. Swoje bolesne doświadczenia przekształcił w muzykę utworami Ta Laïka, State of Siege i Canto General (Pieśń Powszechna).
Mając ponad dziewięćdziesiąt lat Mikis Theodorakis był znany jako jeden z najlepszych żyjących kompozytorów greckich. Zmarł 2 września 2021 roku.
Vangelis
Właśc. Ewangelos Odiseas Papatanasiu, to jedna z najbardziej wpływowych osobowości w historii muzyki elektronicznej i filmowej. Nigdy nie uczył się czytać ani pisać muzyki, ale zaczął grać na pianinie i innych instrumentach muzycznych już w wieku czterech lat. Vangelis rozpoczął karierę w latach 60-tych jako członek zespołów rockowych The Forminx i Aphrodite’s Child.
Vangelis zyskał światową renomę, gdy stworzył muzykę do filmu Rydwany ognia, opartego na Letnich Igrzyskach Olimpijskich z 1924 roku, a za ten utwór otrzymał także nagrodę Oscara w kategorii najlepszej oryginalnej muzyki.
Z karierą trwającą ponad 50 lat, komponując i doskonaląc ponad 40 albumów, krytycy muzyczni uważają Vangelisa za jednego z największych kompozytorów muzyki elektronicznej i filmowej.
Spiridion Samaras
Urodził się w 1861 na Korfu i studiował w Konserwatorium Ateńskim w latach 1875-1882. W 1882 r. przeprowadził się do Paryża, aby studiować w Konserwatorium Paryskim i przez trzy lata pracował jako odnoszący sukcesy kompozytor, zanim przeniósł się do Włoch w 1885 roku.
Samaras szybko zdobył uznanie na włoskiej scenie operowej, a później jego dzieła wystawiane były m.in. w Paryżu, Berlinie, Monte Carlo i Aleksandrii. Samaras otrzymał także zaszczyt skomponować hymn olimpijski, który po raz pierwszy został wykonany na Letnich Igrzyskach Olimpijskich w 1896 roku. W 1958 roku Międzynarodowy Komitet Olimpijski ogłosił go oficjalnym hymnem i od 1960 roku jest wykonywany na każdej ceremonii otwarcia olimpiady.
Manos Hatzidakis
Urodzony w 1925 roku, naukę gry na fortepianie rozpoczął w wieku czterech lat, a później uczył się także gry na skrzypcach i akordeonie. Jako autor piosenek zyskał ogromną popularność w Grecji, a tworzenie ścieżek dźwiękowych do filmów przyniosło mu międzynarodowe uznanie.
Dzięki piosence „Never on Sunday” dla filmu o tym samym tytule (Nigdy w niedzielę) zdobył Oscara za najlepszą oryginalną piosenkę w 1960 roku.
Hatzidakis komponował także współczesną muzykę klasyczną inspirowaną poezją grecką, a także pisał dla teatru i baletu. Wiele jego kompozycji, piosenek i nagrań uważanych jest za grecką klasykę i uosobienie współczesnej muzyki greckiej.
Nikos Skalkotas
Mimo że był niezwykle utalentowany, był nierozpoznany podczas swojego krótkiego życia. Po jego śmierci w 1949 roku wielu muzyków zaczęło promować jego twórczość, aby przynieść uznanie lekceważonemu kompozytorowi.
Skalkotas rozpoczął naukę gry na skrzypcach z pomocą ojca i wujka w wieku pięciu lat. Studiował grę na skrzypcach w Konserwatorium Ateńskim przez sześć lat i ukończył jako skrzypek-wirtuoz, ale mimo tak doskonałej znajomości tego instrumentu i sukcesów Skalkotas skupił się na komponowaniu w 1925 roku. Czerpał inspirację zarówno z repertuaru klasycznego, jak i z tradycji greckiej, a w ostatniej fazie swojej twórczości wyprodukował również pokaźną ilość muzyki tonalnej.
Manolis Kalomiris
Urodził się w 1883 roku i obecnie jest uznawany za ojca współczesnej muzyki greckiej. Jest także założycielem Greckiej Narodowej Szkoły Muzycznej, co było jednym z jego głównych celów do zrealizowania w życiu.
Kalomiris zadebiutował jako kompozytor w jednym z renomowanych koncertów Odeonu Ateńskiego w 1908 roku. Napisał 222 kompozycje, w tym pieśni, opery, symfonie, muzykę orkiestrową, chóralną i kameralną. Inspiracją do jego twórczości była rosyjska muzyka narodowa i demotyczne pieśni greckie, ale był także wielbicielem innych bardzo znanych kompozytorów, takich jak Richard Wagner i Rimsky-Korsakoff.
Eleni Karaindrou
Urodzona w 1939 roku, jest grecką kompozytorką i pianistką, która głównie skupiała się na muzyce filmowej oraz teatralnej. Karaindrou przeprowadziła się z rodziną do Aten, gdy miała osiem lat, i później studiowała grę na fortepianie i teorię na Hellenikon Odion.
Jej pierwszy album ze ścieżką dźwiękową został wydany w 1979 roku do filmu Periplanissi Christoforosa Christofisa. W okresie of lat 80-tych do 2008 roku skomponowała muzykę do 18 filmów pełnometrażowych, 35 produkcji teatralnych oraz 11 seriali i filmów telewizyjnych. Ostatnio jej kompozycje znalazły się w hicie kinowym z 2015 roku Mad Max: Na drodze gniewu. W 2021 roku otrzymała nagrodę Lifetime Achievement Award przyznawaną przez World Soundtrack Awards na Festiwalu w Gandawie.
Zofia Masalska
