Organizatorami tego wydarzenia, które miało miejsce w Warszawie 29 czerwca – 2 lipca, była Rada Polonii i Stowarzyszenie „Wspólnota Polska”. Honorowy patronat nad zjazdem objął prezydent Andrzej Duda.
Zjazd rozpoczął się mszą świętą w intencji Ojczyzny w bazylice archikatedralnej św. Jana Chrzciciela w Warszawie, której przewodniczył kardynał Kazimierz Nycz, a koncelebrowali jej między innymi: bp Piotr Turzyński, delegat KEP ds. Duszpasterstwa Polonii i Emigracji, ks. Leszek Kryża TChr z Zespołu Pomocy Kościołowi na Wschodzie oraz duszpasterze posługujący wśród Polonii w różnych krajach.
W swoich słowach skierowanych do Polonii kard. Nycz wskazał, że jedność i powszechność Kościoła dotyczy się wszystkich wiernych, niezależnie od przynależności narodowej i kraju w którym się żyje. Wspomniał też, że mimo tego, że Kościół istnieje w różnych krajach jak i kręgach kulturowych to i tak jest on powszechny, źródłem jego jedności jest Jezus Chrystus i jego apostołowie, którzy to stanowią fundamenty tej instytucji. Ponadto mówił też, że ten zjazd mimo wielu dyskusji na temat różnych problemów, jest przede wszystkim wyrazem jedności i radości.
Następnie miała miejsce inauguracja Zjazdu w Sejmie, podczas której to brało udział 330 delegatów z zagranicy, reprezentujących 45 krajów w tym też Grecji – przedstawiciele organizacji polonijnych, członkowie rządu, politycy i eksperci. Podczas inauguracji został odczytany list marszałek sejmu Elżbiety Witek do uczestników zjazdu przez wicemarszałek Małgorzatę Gosiewską. W liście tym wspomniała słowa prezydenta Lecha Kaczyńskiego „Warto być Polakiem”. Również w nim zwróciła uwagę na trudną sytuację na świecie w związku z wojną na Ukrainie jak i wyraziła dumę z tego jak godnie Polacy reprezentują swój kraj za granicą.
Wystąpił również pełnomocnik rządu do spraw Polonii i Polaków za Granicą Jan Dziedziczak, który w swoim wystąpieniu stwierdził, że organizacja zjazdu w Sejmie świadczy o możliwie najwyższym szacunku jakim polskie państwo darzy przedstawicieli Polonii na całym świecie.
Natomiast, Minister w KPRM, przewodniczący Rady Krajowej Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” Henryk Kowalczyk w swoim wystąpieniu powiedział, że celem zjazdu jest wysłuchanie potrzeb Polonii przez przedstawicieli rządu i parlamentarzystów.
Na zakończenie dnia miał miejsce uroczysty koncert państwowego zespołu ludowego i tańca „Mazowsze” w siedzibie zespołu w Otrębusach. Znany na całym świecie przedstawiciel polskiego folkloru w swoich występach łączy elementy muzyki i tańca. Ich koncerty skupiają się na przedstawieniu kilku opowieści, w których to skomponowaniu pomagają stroje ludowe oraz charakterystyczne dla poszczególnych regionów choreografie taneczne.
Drugi dzień – wizyta delegatów w KPRM i spotkanie z prezydentem RP
Pierwszym punktem drugiego dnia zjazdu były obrady w Kancelarii Premiera Rady Ministrów na alejach Ujazdowskich w Warszawie. Wydarzenie to miało znaczący cel, a mianowicie przedstawienie polityki państwa polskiego wobec Polonii oraz uhonorowanie osób zasłużonych dla Polonii i Polaków zamieszkujących za granicą. Minister Jan Dziedziczak, Pełnomocnik Rządu ds. Polonii i Polaków za Granicą, przewodniczył uroczystości i reprezentował Premiera RP Mateusza Morawieckiego przy wręczaniu Odznak Honorowych za Zasługi dla Polonii i Polaków za Granicą. Wśród uczestników obrad obecni byli także ważni przedstawiciele rządu, tacy jak Wicemarszałek Sejmu Małgorzata Gosiewska, Minister Piotr Wawrzyk z Ministerstwa Spraw Zagranicznych, czy też Minister Edukacji i Nauki Przemysław Czarnek. Ich obecność podkreśliła znaczenie, jakie państwo polskie przywiązuje do Polonii i Polaków zamieszkujących za granicą.
W swoim przemówieniu, Minister Edukacji i Nauki Przemysław Czarnek podkreślił konieczność propagowania nauki języka polskiego i polskiej kultury zarówno w kraju, jak i poza jego granica-mi. Minister także podzielił się działaniami podejmowanymi przez resort edukacji i nauki w celu wsparcia nauczania języka polskiego wśród Polonii i Polaków za granicą, a także utrzymania tradycji narodowej. W tym kontekście wspomniał o inicjatywach takich jak utworzenie przedszko-li w Niemczech oraz plany rozwijania takich placówek w innych krajach, aby umożliwić rodzinom z mieszanymi korzeniami przedszkolne nauczanie języka polskiego.
Następnie z inicjatywy Pełnomocnika Rządu ds. Polonii i Polaków za Granicą, zostało wprowadzone specjalne wyróżnienie dla rodaków mieszkających poza granicami Polski. Odznaka ta stanowi symboliczne uznane dla ponad 20 milionów Polaków i osób polskiego pochodzenia, którzy żyją poza granicami kraju. Wiele z tych osób zostało zmuszonych do opuszczenia ojczyzny lub znalazło się poza granicami z powodu zmian terytorialnych, na które nie miało wpływu. Przez wieki byli niezmiennie zaangażowani w utrzymanie swojej polskiej tożsamości na całym świecie. Dokonują tego poprzez promowanie polskiej kultury, nauczanie języka polskiego, wspieranie środowisk polonijnych oraz budowanie więzi społeczności polonijnej i polskiej z Ojczyzną.
Potem delegaci zjazdu wybrali się złożyć wieńce przed Grobem Nieznanego Żołnierza, aby upamiętnić tych, którzy oddali swoje życie za wolność Ojczyzny. Znajduje się on na Placu Sa-skim, gdzie 2 listopada 1925 roku złożono szczątki nieznanego obrońcy Lwowa z 1918 roku. Tensymboliczny grób upamiętnia walkę o wolność Ojczyzny i jest miejscem ważnych uroczystości państwowych.
Na zakończenie dnia Prezydent RP Andrzej Duda oraz jego żona Agata Kornhauser-Duda spotkali się z uczestnikami zjazdu w Ogrodach Pałacu Prezydenckiego. Prezydent objął zjazd Patronatem Honorowym oraz podziękował za wsparcie i obronę reputacji Polski. Natomiast żona prezydenta podziękowała zgromadzonym za solidarność z Ukrainą i wsparcie finansowe. Przedstawiciele Polonii wyrazili uznanie i zadeklarowali dalszą pomoc.
Ostatnim punktem tego dnia była uroczystość wręczenia Nagrody im. prof. Andrzeja Stelmachowskiego w Dom Polonii na Krakowskim Przedmieściu – siedzibie Stowarzyszenia „Wspólnota Polska”. Zaczęło się to wszystko od złożenie wiązanek pod tablicami pamiątkowymi śp. Prezesów Stowarzyszenia.
Trzeci dzień – obrady w Domu Polonii w Pułtusku
W trzecim dniu zjazdu miała miejsce praca w blokach tematycznych, ktore odbyly sie w Domu Polonii w Pułtusku. Delegaci i zaproszeni goście omawiali różne obszary na każdym z czterech paneli. Pierwszy blok był poświęcony organizacjom polskim za granicą i był podzielony na trzy panele. Pierwszy panel nosił tytuł „Sukcesy i wyzwania polskich mniejszości narodowych” podczas którego przedstawiciele organizacji polskich z Czech i Rumunii omówili sytuację prawno-polityczną polskich mniejszo-ści, ze szczególnym uwzględnieniem systemów wyborczych do samorządów. Poruszono również kwestię krytyki władz na Litwie, które podejmują działania mające na celu likwidację polskiego szkolnictwa. Drugi panel natomiast był zatytułowany „Samorządność Polonii – status i sytuacja struktur polonijnych” i był poświęcony wyzwaniom związanym z brakiem zaangażowania mło-dych osób w zarządzanie organizacjami. Również został poruszony temat zagrożenia utraty dzie-dzictwa materialnego i kulturowego Polonii oraz spadek aktywności organizacji po wystąpieniu epidemii. Ostatni panel nosił tytuł „Znaczenie wspólnoty mediów polonijnych” i podczas niego uczestnicy podkreślili znaczenie wspólnoty medialnej dla polskich społeczności za granicą i potrzebę organizowania spotkań, szkoleń i archiwizacji materiałów mediów polonijnych. Ważne według nich także jest aktywizowanie młodych dziennikarzy i współpraca między mediami na wschodzie i zachodzie.
Drugi blok dotyczył kultury, oświaty i duszpasterstwa jako gwarancji polskiej tożsamości i był podzielony na trzy bloki. Pierwszy panel tego bloku nosił tytuł „Polonijna kultura – fundament ducha i tożsamości narodowej” i podczas niego poruszono temat roli polonijnej kultury jako fundamentu ducha i tożsamości narodowej. Wnioskowano o konieczności opracowania nowoczesnych form promocji polskiej kultury, zwiększenia dotacji na działalność kulturalną oraz przywrócenia wsparcia finansowego dla przedsięwzięć kulturalnych na Ukrainie. Drugi panel zatytułowany „Rola oświaty polskiej w ruchu polonijnym” i podczas niego rozmawiano o roli oświaty w społeczności polonijnej. Podkreślono potrzebę usprawnienia procesu przyznawania dotacji oraz dostosowania formularzy wnioskowych do różnych warunków funkcjonowania polskiej oświaty w poszczególnych krajach. Zaproponowano również zwiększenie dotacji na letni wypoczynek, uwzględniając w nim zajęcia z języka i historii Polski. Trzeci panel nosił tytuł „Misja duszpasterstwa w umacnianiu wspólnoty polonijnej” i podczas niego dyskutowano o roli duszpasterstwa w umacnianiu polonijnej społeczności. Omówiono działalność duszpasterską w Kazachstanie, Wielkiej Brytanii i Brazylii, zwracając uwagę na znaczenie wiary w podtrzymywa-niu tożsamości Polaków na Wschodzie. Poruszono również temat napięć związanych z kwestią języka w kościele.
Trzeci blok natomiast był poświęcony zaangażowaniu i patriotyzmowi młodzieży polonijnej i składał się z dwóch paneli. Pierwszy z nich nosił tytuł „Tożsamość narodowa młodzieży polonijnej – tradycyjnie i nowocześnie” i w trakcie niego podkreślono istotną rolę tożsamości narodowej młodzieży polonijnej. Zwrócono też uwagę na potrzebę większego wsparcia finansowego dla pobytów językowych, zwłaszcza dla osób nieznających języka polskiego. Wysunięto wniosek dotyczący organizacji intensywnych kursów wiedzy i umiejętności dyplomatycznych dla młodzie-ży polonijnej. Zasugerowano również zwiększenie dofinansowania przedszkoli w celu umocnienia polskiej tożsamości wśród najmłodszych. Drugi panel zatytułowany „Rola młodzieży polonijnej w promowaniu polskości i więzi z ojczyzną” dotyczył tego jak młodzież polonijna odgrywa kluczo-wą rolę w promowaniu polskiej tożsamości i budowaniu więzi z ojczyzną. Młodzi Polacy przy-czyniają się do wzmocnienia więzi społeczności polonijnej i budowania silnego lobby politycznego między innymi poprzez organizowanie wymian międzynarodowych, promowanie roli Polaków w lokalnej historii, tworzenie klubów polonijnych na uczelniach, czy też poprzez budowanie świa-domości rodziców.
Ostatni blok dotyczył sportu, turystyki oraz przedsiębiorczości i był podzielony na dwa bloki. Pierwszy z nich nosił tytuł „Z polonijną turystyką bliżej Polski” i podczas niego była mowa o rozwinięciu polonijnej turystyki, uwzględniające różnorodne potrzeby i zainteresowania podróżujących. Również poruszono kwestię objęcia żołnierzy amerykańskich oraz ich rodzin stacjonujących w Polsce ofertą turystyczną. Przedyskutowano też wykorzystanie lokalnych ośrodków samorządowych i organizacji turystycznych w celu skutecznej promocji kraju oraz organizowanie młodzieżowych wyjazdów do Wilna, które mają na celu wzbudzanie patriotyzmu i rozwijanie umiejętności organizacyjnych. Ponadto omówiono zwiększenie państwowych dotacji na rozwój polonijnego sportu i turystyki w różnych formach. Zgłoszono też postulat utworzenia dostępnego dla Polonii i Polaków z Zagranicy internetowego panelu, umożliwiającego składanie wniosków i zażaleń do administracji państwowej. Podczas ostatniego panelu pod tytułem „Przyszłość sportu polonijnego” stwierdzono, że przyszłość sportu polonijnego leży w intensywnym promowaniu go wśród młodzieży oraz w szybszym przyznawaniu dotacji na imprezy sportowe. Postulowano również większe zaangażowanie przedsiębiorców w rozwój tej dziedziny. W celu poprawy finansowania klubów sportowych, zaproponowano bezpośrednie wsparcie budżetowe, omijające pośrednictwo fundacji i stowarzyszeń. Dodatkowo, złożono wniosek o wydawanie zaświadczeń dla młodzieży potwierdzających udział w zawodach sportowych, które mogą być cenne przy tworzeniu CV.
Zdjęcia: Marzena Mavridis
