Przedstawiamy kilka propozycji wydarzeń kulturalnych i innych ciekawych rzeczy do zobaczenia lub zrobienia podczas pobytu w Atenach.
Film jest tylko pretekstem
Kino zadebiutowało w Grecji pod koniec XIX wieku. Niedługo po jego pojawieniu się, podróżujący kinotechnicy zaczęli ustawiać płócienne ekrany w często uczęszczanych punktach miasta, takich jak na przykład plac Syntagma, zachwycając lokalną ludność. W miarę upływu czasu te projekcje na świeżym powietrzu zaczęły mieć miejsce w dedykowanych do tego przestrzeniach, zazwyczaj na dachach lub na dziedzińcach porośniętych bugenwillą oraz oferować udogodnienia, takie jak bary z przekąskami.
Te kina, które dziś mogą serwować wszystko, od popcornu i piwa po pizzę, souvlaki i koktajle, nadal są ważnym elementem atrakcji podczas wakacji w Grecji. W tym roku w Atenach i okolicznych gminach działa około 100 kin na świeżym powietrzu. Najstarsze z nich po raz pierwszy otworzyły swoje drzwi w latach 20-tych i 30-tych ubiegłego wieku. Godne polecenia są Cine Thisio (położone pod Akropolem), Dexameni w Kolonaki, Oasis w Pangrati, Aigli w Zappeio i Cine Floisvos na przystani o tej samej nazwie. Warto również wspomnieć, że w Grecji filmy wyświetlane są w oryginalnym języku z greckimi napisami.
Zielona oaza z rzezbami rzeźbami
Położona 5 km na wschód od Syntagmy, w dzielnicy mieszkalnej Goudi u podnóża góry Ymittos, znajduje się Narodowa Gliptoteka. Ta ukryta perełka jest nie tylko zieloną oazą, ale także pokazuje ewolucję nowoczesnej rzeźby greckiej od czasów przedrewolucyjnych do XXI wieku. Do połowy XIX wieku miejsce to funkcjonowało jako strzelnica. Później mieściły się tu obiekty wojskowe i stajnie kawalerii króla Jerzego I. Około 20 lat temu struktury te zostały przekształcone w obszary wystawowe.
Szczególnie imponujący jest park rzeźb na świeżym powietrzu, zajmujący powierzchnię 6500 metrów kwadratowych i przedstawiający około 60 dużych dzieł. Obejmują one wybitne dzieła uznanych artystów, takich jak Yiannis Gaitis, Aphrodite Liti, Thodoros Papagiannis i George Zongolopoulos. Chociaż gliptoteka nie mieści obecnie kawiarni, jeśli przyniesiesz własny prowiant, to z pewnością znajdziesz spokojne, zacienione miejsce na piknik. Szczególnie w weekendy można tu spotkać mieszkańców, którzy często odwiedzają park, by poćwiczyć, pospacerować z psami lub po prostu odpocząć. – Panagiotis Koustas
Transformacja miasta
We wrześniu 2024 roku Ateny będą świętować 190 rocznicę zostania stolicą Grecji. Ateny rozwijały się i przekształcały przez większą część dwóch stuleci, a najbardziej dramatyczne zmiany nastąpiły po II wojnie światowej. Wystawa ‘‘Urbanografi’’, której kustoszem jest Syrago Tsiara, dyrektor Galerii Narodowej, opowiada o części ‘‘miejskiego doświadczenia’’ i identyfikuje niektóre czynniki, które ukształtowały Ateny i inne greckie miasta. Dokonano tego za pomocą 202 dzieł sztuki i fragmentów 22 greckich filmów, podkreślając takie tematy, jak urbanizacja, odbudowa, imigracja i kultura miejska.
Wystawa oferuje wgląd w Ateny w powojennych dekadach od 1950 do 1970 roku, czyli w okresie szybkiej transformacji. Dokumentuje ona powstawanie placów w mieście, budowę głównych dróg i umieszczanie sygnalizacji świetlnej w celu regulacji coraz gęstszego przepływu pojazdów. – Xenia Georgiadou
Powrót do nadawcy
Imponujący kolorowy pawilon zbudowany ze 120 bel używanej odzieży dobitnie podkreśla, co dzieje się ze znaczną częścią pomocy Zachodu dla krajów afrykańskich. Przytłaczająca ilość używanych ubrań, uznanych za nienadające się do redystrybucji, trafia na wysypiska śmieci, pogarszając istniejące problemy środowiskowe. Instalacja ta, autorstwa kenijskiego kolektywu NEST, stała się szeroko omawianą atrakcją Documenta 15 (2022). Do jej późniejszej prezentacji w Atenach wykorzystano ubrania i tekstylię pochodzące w całości z Grecji. – Xenia Georgiadou
Sztuka zmuszająca do myślenia
Wystawa zbiorowa ‘‘Modern Love: Love in the Years of Cold Intimacies’’, której kustoszką jest Katerina Gregos, dyrektor artystyczna Narodowego Muzeum Sztuki Współczesnej, zagłębia się w relacje międzyludzkie w dobie cyfrowej łączności i sieci społecznościowych. Czy czułość można określić ilościowo? Jak głębokie mogą być więzi tworzone przez algorytmy? Wystawa bada te pytania poprzez prace VR, krajobrazy 3D, zdjęcia generowane przez sztuczną inteligencję, filmy, kolaże oraz instalacje. Jej celem jest zbadanie, w jaki sposób świat materialny łączy się z cyfrowym i jak ekran może służyć jako scena dla wielkich pasji i niezachwianych przyjaźni. Wystawa potrwa do 5 listopada w Narodowym Muzeum Sztuki Współczesnej (Kallirois i Ambrosiou Frantzi, niedaleko Muzeum Akropolu). – Xenia Georgiadou
Zjedz ze mną
W tym roku pojawił się nowy trend w rozrywce: ‘‘ateńskie kluby kolacyjne’’. Ten koncept gastronomiczny przemienia posiłki w środek na stworzenie niezapomnianych wieczorów w nieoczekiwanych miejscach. Od galerii sztuki i domów rodzinnych z lat 60 po tarasy zabytkowych budynków mieszkalnych poza centrum miasta, każde otoczenie wnosi element zaskoczenia do doznań kulinarnych. Kolacje przy świecach sprzyjają interakcjom społecznym, otwierając przy tym drzwi do nowych przyjaźni oraz dając okazje do flirtowania.
Doświadczenie jest wzmocnione muzyką na żywo, wybornym winem i nieoczekiwanymi zwrotami akcji – takimi jak czas, w którym wzięliśmy udział w lekcji malarstwa z żywą modelką przed kolacją! Kolacje w Kalos Aeras przywołują urok posiłków z przyjaciółmi na werandzie starego domu na spokojnych południowych przedmieściach Ilioupoli. Klub Pullman, który nie ma stałej lokalizacji, planuje przenieść swoją działalność na wyspy jeszcze tego lata. Paradiso Club oferuje swoje własne unikalne doznania, takie jak grillowanie owoców morza przy muzyce na żywo na tarasie w Kolonaki. – Nena Dimitriou
Poświęcony Divie
„Artystą albo się rodzisz, albo nie.
I pozostajesz artystą, kochanie,
nawet jeśli twój głos jest mniej fajerwerkowy.
Artystą jest się zawsze.” – Maria Callas.
Gdy w grudniu 2023 r. obchodzimy stulecie narodzin największej gwiazdy opery, Marii Callas (rocznicę uznaną na liście UNESCO na ten rok), Ateny przygotowują się do odsłonięcia jedynego na świecie Muzeum Marii Callas. Muzeum znajdzie swój dom w zabytkowym budynku dawnego Royal Hotel, doskonałym przykładzie architektury międzywojennej, położonym przy 44 Mitropoleos, naprzeciwko Katedry Metropolitalnej w Atenach. Znajdzie się tam kolekcja zbudowana dzięki darowiznom, pożyczkom oraz nabytkom, które rozpoczęły się w 2000 roku, kiedy to gmina Ateny zakupiła przedmioty należące do Callas na aukcji w Paryżu. Z biegiem czasu dodawano kolejne przedmioty, w tym fotografie, listy, ubrania i kostiumy teatralne.
Kompleksowy całoroczny program wydarzeń Greckiej Opery Narodowej, którego kuratorem jest jej dyrektor artystyczny George Koumentakis, obejmuje wrześniową galę jubileuszową ‘‘Callas at the Odeon of Herodes Atticus’’. Podczas tego wydarzenia cztery międzynarodowe gwiazdy opery wykonają arie Beethovena, Wagnera, Verdiego, Donizettiego, Tomy i greckiego kompozytora klasycznego Manolisa Kalomirisa – wszystkie wcześniej wykonywane przez Callas.
Począwszy od 26 listopada, Biblioteka Narodowa Grecji – SNFCC będzie gościć wystawę zatytułowaną ‘‘Unboxing Callas’’, podróż przez rozległą prywatną kolekcję Dimitrisa Pyromallisa i archiwa Greckiej Opery Narodowej. 2 grudnia, w dniu urodzin Callas, w Stavros Niarchos Hall – SNFCC odbędzie się premiera filmu dokumentalnego ‘‘Mary, Mariana, Maria – The Unknown Greek Years of Callas’’ w reżyserii Vasilisa Lourasa. Film dotyka lat, w których Callas zdobyła wykształcenie artystyczne i wykonywała swoje pierwsze role w Greckiej Operze Narodowej (1937-1945), wraz z jej trzema późniejszymi występami w Odeonie Herodesa Atticusa (1957) i w Starożytnym Teatrze Epidauros (1960 i 1961).
Również w grudniu Grecka Opera Narodowa wyda film prezentujący repertuar Callas z lat 1937-1945 w Atenach – od przesłuchań po recitale. Będzie on transmitowany za darmo w GNO TV (tv.nationalopera.gr). Ponadto w serwisie streamingowym państwowej sieci telewizyjnej ERT (ertflix.gr) widzowie mogą już obejrzeć uznany film dokumentalny ‘‘The Greek Maria Callas’’, napisany i wyreżyserowany przez Tasosa Psarrasa, z angielskimi napisami.
Wśród wielu tomów opublikowanych na temat Callas, wyróżnia się kolekcjonerskie wydanie książki ‘‘Maria by Callas’’ autorstwa Toma Volfa (Assouline). Dzięki wkładowi najbliższych przyjaciół i współpracowników Callas, Volf stworzył osobisty album, który przedstawia życie i twórczość divy. To zaktualizowane wydanie jest wynikiem niezliczonych godzin badań i współpracy, oferując przy tym świeże spojrzenie na życie legendarnej śpiewaczki operowej. – Nena Dimitriou
Z powrotem w centrum uwagi
Na przestrzeni lat Kypseli przechodziło różne transformacje. Na początku XX wieku był to głównie obszar wiejski z gospodarstwami rolnymi. W okresie międzywojennym nastąpiła urbanizacja, naznaczona domami jednorodzinnymi i pierwszymi budynkami mieszkalnymi w Atenach. Po 1960 roku Kypseli przekształciło się w pożądaną dzielnicę mieszkaniową z apartamentowcami dla klasy średniej i wyższej oraz stało się miejscem wieczornej rozrywki. W latach 80-tych wielu mieszkańców wyprowadziło się na przedmieścia, a imigranci przyciągnięci przystępnymi cenami mieszkań wprowadzili się. Pomimo kryzysowych momentów, dzielnica zaczęła się ostatnio ponownie rozwijać, częściowo ze względu na wzrost liczby miejsc noclegowych Airbnb.
Spacer wzdłuż głównej arterii dla pieszych, Fokionos Negri, jest zalecany dla każdego, kto jest zainteresowany obserwowaniem stylów architektonicznych z różnych okresów i doświadczaniem tętniącego życiem codziennego życia w okolicy. Ulica Aghias Zonis oferuje kolejną urzekającą scenę wschodzącą. Tutaj modne nowe miejsca współistnieją ze starzejącymi się sklepami jubilerskimi, zakładami krawieckimi, studiami fotograficznymi, a nawet palarnią kawy z lat 60-tych. Warto zajrzeć do Marili (26 Aghias Zonis) z wypiekanymi przysmakami z Gruzji; Santo Belto (21 Aghias Zonis) na kawę, deser lub wino; tętniącego życiem Eprepe (1 Aghias Zonis) z pysznymi koktajlami i ciekawym jedzeniem barowym; lub Iznogood & Nephew (28 Aghias Zonis) na drinki i muzykę jazzową odtwarzaną z płyt winylowych. – Georgia Papastamou
Nowe ciekawe miejsce w Exarchii
Elementy architektoniczne w stylu Bauhaus, zalew naturalnego światła i przyjazna atmosfera stworzona przez młody i tętniący życiem tłum jest tym co przywita każdego gościa wchodzącego do Behold Theman, czyli przestronnej nowej kawiarni i sklepu spożywczego ze zdrową żywnością na placu Exarchia. Kawa pochodzi z Omsom, ateńskiej palarni słynącej z fachowego palenia małych partii wysokiej jakości ziaren. Oprócz wyjątkowej kawy, można tu również skosztować pysznych wegańskich i wegetariańskich kanapek oraz różnorodnych wyśmienitych wypieków. Do kupienia jest również wyselekcjonowany wybór produktów, od kombuchy i czekoladek po piwa rzemieślnicze. W tle rozbrzmiewa eklektyczna ścieżka dźwiękowa obejmująca twórczość takich zespołów jak The Velvet Underground, New Order, czy też współczesnych greckich autorów piosenek, takich jak Pan Pan. – Nena Dimitriou
Dobra kawa, świetna atmosfera
Ateny są pełne miejsc serwujących dobrą kawę, ale Foyer Espresso Bar wyróżnia się ekskluzywną współpracą z najlepszymi europejskimi palarniami. Założona w Omonii w 2014 roku, a niedawno przeniesiona do przestrzeni w stylu skandynawskim w pobliżu parku w Pangrati, kawiarnia ucieleśnia marzenie jej twórców o przyjaznym centrum, w którym każdy jest zaproszony do delektowania się znakomitą filiżanką kawy. Ponadto miejsce to stało się punktem spotkań entuzjastów kawy. W ofercie znajduje się również wybór ciast i słodyczy wypiekanych na miejscu. – Nena Dimitriou
Dom artysty
Alekos Fassianos był jednym z najbardziej znanych greckich malarzy, wykazującym się wieloma talentami – od grawerowania i rzeźbienia po projektowanie plakatów, tworzenie scenografii i kostiumów oraz ilustracje. Jego unikalna wizja artystyczna została stworzona przez jego interakcje z ludźmi, środowiskiem naturalnym, bogatym dziedzictwem starożytnej Grecji, a do tego jest wspomagana przez żywą paletę kolorów.
Jego żywa, bezpośrednia i animowana ekspresja artystyczna jest obecnie prezentowana w nowym muzeum w dzielnicy Metaxourgio, mieszczącym się w domu z dzieciństwa artysty, przebudowanym przez samego Fassianosa z pomocą jego dobrego przyjaciela, architekta Kyriakosa Krokosa. Ta nowoczesna przestrzeń artystyczna zapewnia wyjątkowy wgląd w jego życie i twórczość poprzez wystawy, dyskusje, programy edukacyjne i zajęcia akademickie. Należy pamiętać, że muzeum będzie zamknięte od 23 lipca do 23 sierpnia, ale od 15 lipca do 15 września odwiedzający mogą zwiedzić cykladzkie studio Fassianosa – rezydencję artysty na wyspie Kea. -Vlasis Kostouros
Awangardowe miejsce
260 Pireos, położony w przemysłowej dzielnicy Tavros i będący niegdyś siedzibą fabryki mebli z lat 70-tych ubiegłego wieku, stanowi dobry przykład architektury przemysłowej tamtej epoki. Dziś ta przekształcona przestrzeń stała się gospodarzem najbardziej awangardowych i niekonwencjonalnych występów Festiwalu w Atenach. Jego centralny dziedziniec służy jako scena do wszystkiego, od koncertów jazzowych po tętniące życiem imprezy, na których publiczność delektuje się napojami z hotelowej stołówki. Tegoroczne atrakcje obejmują ‘‘Isadorę Duncan’’ francuskiego choreografa Jérôme’a Bela oraz oratorium drag ‘‘Songs of the Greek People’’, będące efektem współpracy Yiannisa Skourletisa i grupy Bijoux de Kant. – Panagiotis Koustas
Piękny dom
Miguel Flores-Vianna jest fotografem, pisarzem i redaktorem od ponad 20 lat, ale jego związek z Grecją, krajem, który odwiedza co roku, rozpoczął się w dzieciństwie, kiedy jego rodzice w Argentynie przebrali go za greckiego Evzone z okazji pewnej uroczystości. W swojej książce Hautes Bohemians Greece (wydanej przez Vendome) sfotografował niektóre z najpiękniejszych domów w Grecji, oferując czytelnikom dostęp do prywatnych przestrzeni o niezmierzonej elegancji, z uroczymi echami greckiej historii.
Wszystkie te domy (Jaspera Conrana i Oisina Byrne’a w Lindos na Rodos; Helen i Brice’a Mardenów w Hydra Town; Jacoba Rothschilda w Strongilo na Korfu oraz Joan i Patricka Leigh Fermorów w Kardamyli) miały dla ich właścicieli duże znaczenie emocjonalne, ale jeszcze bardziej symboliczne, jak sam mówi. „To tak, jakby zachowywali je dla następnych pokoleń. Jestem głęboko poruszony tym uczuciem, że byli bardziej ‘‘strażnikami’’ niż właścicielami, w wąskim tego słowa znaczeniu”.
Ukochane przepisy
Większość z nas, Greków, ceni sobie kuchnię naszych babć, która jest pełna ich mądrości, doświadczeń i, co najważniejsze, miłości. Zdecydowanie to się tyczy autorki Anastasii Miari, na której to, talent jej babci do tworzenia niezwykłych potraw z najprostszych składników wywarł ogromne wrażenie. Anastasia zanim wyruszyła na spotkanie podczas którego to gotuje razem z innymi babciami w całej Grecji, stworzyła konto na Instagramie @MatriarchEats w celu dokumentowania przepisów swojej babci. ‘‘Yiayia’’ to druga książka kucharska autorki, zawierająca 80 regionalnych przepisów z każdego zakątka Grecji, od Morza Jońskiego po ląd i od północnych regionów po najbardziej wysunięte na południe wyspy, takie jak Kastellorizo. W tej książce można znaleźć niektóre z najbardziej cenionych greckich potraw, w tym ciasta i dania z makaronu, idealne na codzienny rodzinny stół. – Nena Dimitriou
opr. Krzysztof Drobiński
Źródło: greece-is.com
