Strona głównaKulturaKarty historiiJerzy Iwanow - Szajnowicz. James Bond II wojny światowej

Jerzy Iwanow – Szajnowicz. James Bond II wojny światowej

Jerzy Iwanow – Szajnowicz urodził się 14 grudnia 1911 roku w Warszawie. Jego ojciec, Władimir Iwanow, był rosyjskim oficerem w carskiej armii, a jego matka, Leonarda Szajnowicz, Polką.

W 1925 roku, ślady młodego Iwanowa znajdujemy w Salonikach, gdzie to jego matka Leonarda wyszła za mąż po raz drugi – tym razem za Greka, Ioannisa Lamprianidisa. Jako nastolatek Iwanow grał w największym klubie sportowym w Salonikach, Herkulesie, początkowo, jako piłkarz, a później, jako pływak. Od 1931 do 1935 roku uczestniczył regularnie w Panhelleńskich zawodach pływackich, gdzie w 1934 roku zdobył pierwsze miejsce na 100 m stylem wolnym, z czasem 1’12”. Podczas gdy w tym samym czasie uczestniczył w drużynie piłki wodnej Herkulesa. W 1935 roku uzyskał obywatelstwo polskie, a w 1938 r. ukończył studia na wydziale agronomii na Uniwersytecie w Leuven, w Belgii.

W 1939 roku planował odwiedzić Kongo Belgijskie, aby zająć się miejscowym folklorem, ale dowiedział się o niemieckiej inwazji na Polskę, oznaczającej początek II wojny światowej, wiec powrócił do Salonik. Po upadku Polski, Iwanow bezskutecznie próbował przyłączyć się do armii polskiej we Francji. Po podboju Grecji przez Niemców (kwiecień 1941 r.), uciekł na Bliski Wschód, gdzie wstąpił do Brygady „Karpaty”.

Jako znakomity sportowiec i ze względu na znajomość języków (mówił płynnie po polsku, grecku, rosyjsku, niemiecku, francusku i angielsku), Iwanow został przydzielony do polskiego wywiadu 'Service II” z siedzibą w Jerozolimie, pod dowództwem kapitana Edmunda Piechowiaka. Polacy w partnerstwie z brytyjskim wywiadem byli szkoleni intensywnie w sabotażu i wojnie niekonwencjonalnej. Kiedy Iwanow zakończył szkolenie, grecko-polskiego już agenta wysłano do Grecji w dniu 13 października 1941,na brytyjskiej łodzi podwodnej Thunderbolt , a jego kodem było '003B’. Iwanow miał fałszywe papiery, jako Nikolaos Tsenoglou i skontaktował się z nową małą grupą ruchu oporu w Atenach.

Jednak już w dniu 18 grudnia, Iwanow został aresztowany przez Niemców na skutek zdrady. Ale ten odważny Greko – Polak zdołał uciec w brawurowy sposób. W dniu 21 grudnia Niemcy wydają na niego list gończy z nagrodą 500.000 drachm ( bardzo duża suma w tym czasie). Od tej pory wszelka działalność Iwanowa stała się bardzo trudna i niebezpieczna. Z pomocą wszystkich organizacji ruchu oporu w Atenach, Iwanow mógł znaleźć kryjówki i sposobności ucieczek w razie potrzeby.

Na początku 1942 roku, pierwszym celem Iwanowa było zatrzymanie produkcji fabryki amunicji, należącej do braci Maltsinioti. Dzięki pomocy pracowników udało mu się zniszczyć amunicje i kilka silników samolotowych, które były tam naprawiane. Gestapo bezskutecznie próbowało znaleźć sprawców sabotażu i w odwecie rozstrzelało dziesięciu pracowników fabryki. Po tej operacji, Iwanow miał podjąć działania przeciwko niemieckiej marynarce wojennej.

Pod koniec lutego i na początku marca 1942 roku Iwanow zdołał uzyskać fałszywe papiery żeglarza marynarki handlowej, jako Kyriakos Paris i w ten sposób mógł swobodnie wejść do stoczni Skaramanga, gdzie stała łódź podwodna U-133. Jako doświadczony pływak, wyposażony w wybuchowy mechanizm zegarowy – popłynął nocą, umieszczając bomby na kadłubie U-133. Wkrótce potem, niemiecki okręt podwodny wypłynął na patrol i po 2 godzinach nastąpił wybuch przyczyniając się do zatonięcia łodzi wraz z 45 członkami załogi w dniu 14 marca 1942 roku. Oficjalny niemiecki raport, utrzymywał, że łódź podwodna uderzyła w minę, choć nie wykluczał możliwości sabotażu.

Po tym wielkim sukcesie, Iwanow niezrażony kontynuował sabotaże na statkach. W ten sam sposób zniszczył hiszpański parowiec „San Isidore” używany przez Niemców do celów przemytniczych. W sierpniu 1942 roku wyjechał na Paros gdzie wysadził kilka łodzi zarekwirowanych przez Włochów, które używano do przewożenia żołnierzy i zaopatrzenia na różne wyspy Cyklad. Kolejnym wielkim sukcesem był sabotaż na lotnisku w Atenach. Tam, wraz z 16-letnią Gabriela Milonopoulou, przedostał się na teren lotniska i razem wysadzili kilka zaparkowanych samolotów oraz beczki z paliwem.

Oprócz działalności sabotażowej, Iwanow zbierał cenne informacje dla aliantów, które wysyłano przez radio. Co więcej, miał zamiar zlikwidować włoskiego przywódcę Mussoliniego podczas jego wizyty w Atenach w dniu 20 lipca 1942 roku. W porozumieniu z Atanasio Moschona (szefem ochrony w hotelu „Wielka Brytania”), Iwanow przebraniu niemieckiego oficera, wszedł swobodnie do hotelu gdzie podłożył materiały wybuchowe w celu wysadzenia całego hotelu. Niestety, wizyta włoskiego lidera trwała tylko niecały dzień i Mussolini bardzo szybko opuścił hotel. Nie wiadomo, czy brytyjskie służby specjalne, z którymi współpracował Iwanow były świadome tego planu. Jak twierdziła Gabriela Milonopoulou, Iwanow „nie liczył się zbytnio z Anglikami … „.

8 września 1942, po tym jak policjant Pantelis Lambrinopoulos zdradził Iwanowa został on aresztowany przez włoskich karabinierów. Informator otrzymał ogromną sumę 2.000.000 drachm. W dniu 4 stycznia 1943 r., Iwanow został stracony, a jego ostatnie słowa brzmiały: „Niech żyje Polska, niech żyje Grecja”.

Grecy w Salonikach wzniośli pomnik tego wielkiego sabotażysty, a na jego cześć klub 'Herkules” nazwał nową Halę Gimnastyczną , „Iwanofeio”.

miltiades varvounis maleMiltiades Varvounis jest historykiem i pisarzem polskiego pochodzenia.

NAJNOWSZE

KUCHNIA

Informacje polonijne