Coraz więcej Polaków myśli o przekwalifikowaniu. Jest ono odpowiedzią na trudną sytuację na rynku i problem ze znalezieniem pracy. Osoby, które postanowiły zmienić swój zawód, mogą liczyć na wsparcie z urzędu pracy, a przede wszystkim realnie zwiększają swoje szanse na rynku pracy.
Dożywotnie zatrudnienie w jednej firmie odeszło do lamusa, wraz z poprzednią epoką. Dzisiejszy rynek pracy wymaga od nas mobilności, kreatywności i elastyczności, o czym świadczy chociażby treść ogłoszeń o pracy.
Kierunek edukacji
Przed młodymi osobami, które dopiero zamierzają wkroczyć na rynek pracy, często pojawia się fundamentalne pytanie: Czy kształcić się w wąskiej specjalizacji czy też wybrać zawód, który otworzy przed nami szeroką paletę potencjalnych miejsc zatrudnienia? Oba aspekty należy rozpatrywać indywidualnie. Osoby, które mają predyspozycje ukierunkowane w jednej, ściśle określonej dziedzinie, mają możliwość zostania specjalistą w wąskiej branży, nie powinny obawiać się wąskiego wyboru potencjalnych miejsc pracy. Zapotrzebowanie na specjalistów zawsze istniało, jest i będzie w przyszłości.
Osoby, które nie mają sprecyzowanych umiejętności, bywają nadpobudliwe, potrzebują bodźców i mają zdecydowanie ekspresywny typ osobowości, powinny zdecydować się na zawód, który umożliwi im szersze spectrum potencjalnych miejsc pracy.
Na co zwrócić uwagę, wybierając zawód?
Opinie ekspertów w tej kwestii bywają podzielone. Najrozsądniejsze jednak wydaje się zwrócenie uwagi na trzy podstawowe aspekty: indywidualne predyspozycje osobowościowe, kompetencje możliwe do zdobycia oraz aktualnie panujące trendy na rynku pracy. Kolejność w tym wypadku nie jest przypadkowa.
Predyspozycje osobowościowe mają szczególne znaczenie w wyborze przyszłego zawodu. Jeśli wybierzemy bowiem zajęcie zgodne z naszymi naturalnymi skłonnościami, będziemy mogli je naturalnie rozwijać, a w przyszłości mamy szansę na bycie lepszym ekspertem w danej dziedzinie, niż osoba, która wybrała dany zawód np. z powodu rynkowej mody.
Kompetencje są elementem zmiennym, możemy je nabywać, mając określone predyspozycje, ale również tracić, np. gdy przez dłuższy czas nie pracujemy w danym zawodzie. Samo pojęcie kompetencji jest stosunkowo szerokie i niekiedy trudne do określenia. Jest to bowiem suma umiejętności oraz wiedzy danej osoby, wzbogacona o jej wcześniejsze doświadczenia i postawy. Kompetencje bywają kluczowym elementem w przypadku decyzji o zatrudnieniu danej osoby. Od tego bowiem, jakie posiadamy kompetencje, zależy, czy będziemy atrakcyjni na rynku pracy.
Trzecim aspektem decydującym o naszym sukcesie (lub jego braku) na rynku pracy są aktualnie panujące trendy. Warto zwracać uwagę nie tylko na to, co aktualnie jest modne, ale w jakim kierunku zmienia się rynek pracy. Co to oznacza w praktyce? Jeśli słyszymy, że spada zainteresowanie pewnymi produktami lub usługami, nie warto wybierać branż, które są z nimi związane. W chwili obecnej np. coraz popularniejsze są nowe technologie, aplikacje mobilne, e-usługi…, czyli po prostu usługi związane z Internetem.
Etapy zmiany kwalifikacji
Zdaniem Randalla S. Hansena, twórcy amerykańskiego portalu quintcareers.com, w ewentualnym planie zmiany naszych kwalifikacji, należy uwzględnić 10 kroków:
Analiza własnych zainteresowań pod względem tego, co daje nam rzeczywistą satysfakcję.
Dopasowanie zainteresowań do przyszłego zawodu, czyli uświadomienie sobie jak w rzeczywistości może wyglądać nasza praca. Zatrudnienie zgodne z zainteresowaniami powinno być kompatybilne w szerszym zakresie. Jeśli np. lubimy pracę z ludźmi i chcielibyśmy pracować z klientem, powinniśmy liczyć się z tym, że w naszej pracy spotkamy się także z osobami niezadowolonymi, niemiłymi.
Wykorzystywanie posiadanych kwalifikacji polega natomiast na umiejętnym dopasowaniu już nabytych przez nas umiejętności w nowym zawodzie.
Podwyższenie kwalifikacji odbywa się zwykle w postaci szkoleń, studiów podyplomowych, kursów, studiów… w zależności od tego, jaką formę uznamy za najbardziej efektywną w naszej sytuacji.
Użycie sieci kontaktów w celu uzyskania informacji o branży, w której chcielibyśmy pracować. Często to właśnie takie szczere rozmowy ze znajomymi czy członkami rodziny potrafią nakreślić prawdziwą wizję pracy na danym stanowisku.
Zdobywanie doświadczenia – jeszcze, gdy jesteśmy zatrudnieni w „starej” branży, warto nabywać dodatkową praktykę w miejscach, w których chcielibyśmy pracować po przekwalifikowaniu.
Znalezienie mentora – polega na wyszukaniu osoby, która jest dobrze zorientowana w branży, w której planujemy podjąć pracę, a dodatkowo posiada bogatą sieć kontaktów, co nie jest bez znaczenia w przypadku szans na przyszłe zatrudnienie.
Rozważenie pracy u dotychczasowego pracodawcy – czasami z propozycją zmiany branży wychodzi sam pracodawca. Jeżeli jesteśmy zadowoleni ze swego dotychczasowego miejsca pracy, ale np. z powodów ekonomicznych nasze stanowisko pracy jest zagrożone, można zaproponować pracodawcy pracę w dziale, który przynosi firmie zyski.
Poszukiwanie pracy – to nie tylko przeglądanie ogłoszeń na portalach z ofertami pracy. Trzeba iść z duchem czasu i na bieżąco aktualizować swoją wiedzę w zakresie aktywnych metod poszukiwania pracy.
Elastyczność na rynku pracy – jeśli z sukcesem uda nam się zmienić branżę i zdobędziemy nową posadę, powinniśmy pamiętać, że dynamika współczesnego rynku pracy sprawia, że za kilka lat, być może, ponownie będziemy musieli podjąć kroki w celu przebranżowienia.
Zmiana kwalifikacji to często jedyna szansa na zatrudnienie osób, które nie mogą znaleźć pracy w swoim zawodzie. Warto więc podejmować dalsze szkolenia i kursy. Wielu pracowników robi to dzięki funduszom pracodawcy lub szkoleniom dedykowanym poszczególnym grupom pracowników, współfinansowanym z funduszy Unii Europejskiej. Osoby bezrobotne, które zarejestrują się w urzędzie pracy, powinny pamiętać, że urzędy także oferują oferty szkoleń grupowych oraz możliwość sfinansowania szkoleń indywidualnych, studiów podyplomowych, egzaminów czy licencji. O szczegóły warto zapytać w swoim urzędzie pracy.
Joanna Niemyjska (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjno-Konsultacyjne Służb Zatrudnienia)